İŞ HUKUKU NEDİR ?
İş hukuku, ücret karşılığında çalışan işçi ve personellerin çalışma kurallarını belirleyen hukuk dalıdır. İşçi ve işveren ilişkilerini düzenler. İşçi ve işverenin birbirlerine karşı olan hak ve görevlerini belirler.İş hukukunda hem işçiyi hem işvereni koruyan düzenlemeler bulunmaktadır. İş hukuku, işçi ve işveren arasında çıkabilecek uyuşmazlıklar için vardır.
İŞ KAZASI NEDİR?
İşçinin,işveren tarafından verilen işi, işyerinde veya görevli olarak gönderildiğiyerde yaptığı sırada ya da işveren tarafından sağlanan taşıtla işin yapıldığıyere götürülüp getirilme sırasında bedence veya ruhça bir zarara uğraması veyaölmesi iş kazasıdır.
Bir kazanın iş kazasısayılmasının koşulları nelerdir?
1-Kazanınsigortalının İŞYERİNDEBULUNDUĞU sıradagerçekleşmiş olması
2-Kazanın işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle gerçekleşmiş olması
3-İşçi kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyor olsa dahi yürütmekte olduğuiş nedeniyle kazanın meydana gelmiş olması
4-İşçinin işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işiniyapmaksızın geçen zamanlarda
5-Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidişgelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya daruhen özüre uğratan olaydır.
Sonuçolarak kazanınmutlaka ve mutlaka işyerinde gerçekleşmiş olması gerekmiyor. İşverence verilenbir iş dolayısıyla işyerinden başka bir yerde gerçekleşen kaza da iş kazasısayılır. Önemli olan işveren tarafından yürütülmekte olan bir iş nedeniylekazanın meydana gelmiş olmasıdır.
Yargıtaykararları ışığında değerlendirecek olursak çoğun içinde az da vardır mantığıile bireysel taşımalar sırasında işçinin işin yapılacağı yere götürülüp getirilmesisonucu kazaya uğraması da iş kazası sayılır.
Peki işkazası sayılıp sayılmaması neden bu kadar önemlidir?
Çünkü işkazası geçiren kişinin tazminat alma hakkı bulunmaktadır.
Ayrıca iş kazası geçiren işçiye veya ölmüşse hak sahiplerine Sosyal GüvenlikKurumu tarafından iş kazası nedeniyle her türlü yardım yapılır ve gelirbağlanır.
Sigortalıişçi, iş kazasına kendisi sebebiyet vermiş ve ölmüş ise bu durumda dahi haksahiplerine gelir bağlanır.
Kendi kastıve suç sayılır hareketi sonucu sigortalı işçi ölmüşse, hak sahiplerine gelirbağlanır.
Görüldüğügibi, 5510 sayılı Yeni Yasa’da, iş kazasında ölen işçinin kasdı ve ağır kusurubulunsa bile, desteğinden yoksun kalan hak sahiplerine gelir bağlanmasınıyasaklayan bir hüküm bulunmamaktadır.
İŞ KAZASI TESPİTİ SORU-CEVAP
İŞ KAZASININ TESPİTİ DAVASI
1-İşkazasının tespiti davası konusu edilebilir mi?
İş kazasının tespiti dava konusu edilebilir. Bu durum işçinin alacağı gelirbakımından oldukça önem taşımaktadır.
2-İş kazasının tespiti ile ilgili bir işlem yapılmamış ise ne olur?
Sosyal Güvenlik Kurumu çeşitli işlemler yapabilir. Eksiklik var ise eksiklikgiderilir.
3-İş kazasının tespiti kimler tarafından dava konusu edilebilir?
İş kazasının tespiti sigortalı, hak sahipleri ya da işveren tarafından dava konusuedilebilir. Ayrıca hukuki yararı bulunan herkes tarafından bir kazanın işkazası olup olmadığı dava konusu edilebilir.
İş kazasının tespiti davası, sigortalı olanlar tarafından açılabilir.
Öncelikle belirlenmesi gereken; davacının kaza tarihindeki işi yaparkensigortasının bulunup bulunmadığıdır.
İş kazası sonucu malüllük aylığı bağlanıp bağlanmadığı hususu irdelenmelidir.
Sigortalı için hukuki yarar ancak ve ancak bir aylık bağlanınca söz konusuolacaktır.
4-Tarımda çalışanların iş kazasının tespiti davası açma hakkı var mıdır?
Sürekli olarak tarımda çalışanların iş kazasının tespiti davası açma haklarıbulunmamaktadır.
5-İş kazasısayılmasının şartları nelerdir?
*Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada kazanın meydana gelmiş olması
*İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla kazanın meydana gelmişolması
*Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesiyüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda
*Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarakgetirilip götürülmeleri sırasında sigortalıyı hemen ya daha sonra bedence veyaruhça arızaya uğratması
6-İş kazasının tespiti davasında hasım olarak neresi gösterilmelidir?
İş kazasının tespiti davasında davayı sigortalı ya da hak sahipleri açıyor iseSosyal Güvenlik Kurumu hasım olarak gösterilmelidir.
Ancak tekbaşına Sosyal Güvenlik Kurumunun gösterilmesi yeterli değildir. Sosyal GüvenlikKurumu ile birlikte davalı işveren de gösterilmelidir.
7-Özel binainşaat işlerinde meydana gelen kazalarda işverenin tespiti nasıl olur?
Resmi kurum ve kuruluşlardaki kayıt ve belgelerin değerlendirilmesigerekir.
8-Kazalı tarafından sigortalılığın tespitine yönelik hizmet tespiti davasıaçılmış ise bu davanın sonucunun kesinleşmesi gerekir mi?
Sigortalılığın tespitine yönelik bir dava açılmış ise bu davanınsonucunun kesinleşmesi gerekir.
Kaza tarihinde işverenin kim olduğu hizmet tespit davası ilebelirleneceğinden, mahkemece söz konusu hizmet tespit davasının kesinleşmesibeklenip sonucuna göre karar verilmelidir.
9-Gerçek işveren davalı değil ise ne olur?
Gerçek işverenin davalı olmaması durumunda davaya katılımın sağlanmasıgerekmektedir. İşverenlik sıfatı tereddüte mahal bırakmayacak şekildeolmalıdır.
10-Birdenfazla işveren var ise tüm işverenler davaya dahil olur mu?
Birden fazla işveren var ise tüm işverenler davaya dahil olur.
11-Asıl işveren alt işveren ilişkisinin olduğu durumlarda iş kazasının tespitikime yöneltilir?
Asıl işveren alt işveren ilişkisinin olduğu durumlarda iş kazasınıntespiti davası her iki işverene karşı birlikte açılmalıdır.
Ancak işverenin doğru tespiti oldukça önemlidir. Zira davalının işverenolmadığı sonucuna varılıyor ise bu davalı yönünden davanın reddine kararverilmelidir.
12-İşverentarafından iş kazası olmadığının tespiti davası açılmış ve kazalı vefat etmişise dava mirasçılara yöneltilebilir mi?
İşveren tarafından iş kazası olmadığının tespiti davası açılmış vekazalı vefat etmiş ise dava mirasçılara yöneltilir.
İş Arama İzni Nedir?
İş arama izni, yeni iş arama izni, İşKanunu 27'inci maddesinde düzenlenmiştir. İş arama izni bildirim ya da ihbarsüreleri içerisinde işveren tarafından işçiye verilmesi zorunlu olan izindir.
İşverenin Ücret Yükümlülüğü
İşveren, işçinin iş arama izninikullandığı süreler içerisinde hiçbir şekilde ücret kesintisi yapamaz. Ücretinintamamını vermekle yükümlüdür.
İş Arama İzni Süresi
İş arama izninin süresi günde ikisaatten az olamaz.
İş Arama İzninin Toplu HaldeKullandırılması
İşçi dilediğinde iş arama izinsaatlerini birleştirerek toplu halde kullanabilir. Toplu halde kullanmakisteyen işçi, işverenine bu durumu bildirmelidir. Ayrıca işten ayrılacağıgünden önceki günlere denk getirmesi gerekmektedir.
İşverenin İşçiye İş Arama İzniniKullandırmaması Ya da Eksik Kullandırması
İşveren işçiye iş arama izninivermiyorsa ya da izni eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücreti işçiyeödemekle yükümlüdür.
İşverenin İş Arama İzni Esnasında İşçiyiÇalıştırması Durumu
İşveren, iş arama izni esnasında işçiyiçalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmadan alacağıücrete ek olarak, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz(%100) zamlı ödemekleyükümlüdür.
Haklı Nedenle Fesih Durumunda İş Aramaİzni Kullandırılmalı mıdır?
Haklı nedenle fesih, aynı zamanda derhalfesih anlamına geldiğinden, işveren ile işçi yönünden ihbar ya da bildirimsüreleri söz konusu değildir. İş arama izni BİLDİRİM SÜRELERİİÇERİSİNDE gündeme gelecektir. Bu nedenle haklı nedenle iş akdifeshedilen işçi, iş arama izin ücreti talep edemez.
Uygulamada işverenler, iş akdinifeshetmeyi düşündüğü işçiler aleyhine feshe dayanak olması yönünden tutanaktutmaktadırlar. Keza tutulan tutanağın ardından işçinin savunmasını daalmaktadırlar. Bu tutulan tutanağa işçinin imza atmaması halinde iş akdinin feshedileceğinibildirmektedirler.
Pek tabi işveren tarafının işçi aleyhinetuttuğu her tutanakta böyle bir amaç güdülmez. Pek çok zaman ise işçiningerçektenden de ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan ya da İş Sağlığı veGüvenliği yükümlülüklerine uygun olmayan eylemlerini tespit etmek içintutulmaktadır.