İŞ HUKUKU SIKÇA SORULAN SORULAR
İŞ HUKUKU SIKÇA SORULAN SORULAR
İŞ HUKUKU ALANINDA SORU-CEVAP
1-Maske takmamak tazminatsız işten çıkarılma sebebi midir?
Maskesini ortak alanlarda takmayan işçi, ihbar önellerine uyulmaksızın tazminatsız olarak işten çıkarılabilir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus şudur: Yalnızca bir kez maske takmayan işçi işten çıkarılmaz. Defalarca uyarılmasına rağmen maskesini takmayan işçi işten çıkarılır.
Zira İş hukukunda fesih son çare kabul edilir.
2-İşçi kaç kez ihtar edildikten sonra işten tazminatsız çıkarılabilir?
İşçinin aynı konuya ilişkin en az iki kez yazılı şekilde ihtar edilmesi gerekmektedir.
İhtar edildikten sonra konuya ilişkin savunmasının alınması gerekmektedir.
3-Test sonucu pozitif çıkan veya karantinada kalması gerektiğine karar verilen işçilerin işyerine gelmesi ve bu konuda işverene bilgi vermemesi durumunda ne olur?
İşçi tazminatsız ve bildirimsiz olarak işten çıkarılır.
4-Uzaktan çalışma nedir?
İş görme borcunun bütününü veya bir kısmını işyerinden değil başka bir ortamdan gerçekleştirmedir.
5-Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmesi nasıl yapılmalıdır?
Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmesinin yazılı olarak yapılması gerekmektedir.
6-Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmesinin içeriği nasıl olmalıdır?
Yapılacak iş tanımlanmalı ve işin ne kadar süre ve nerede yapılacağı belirtilmelidir.
7-İş ekipmanları kim tarafından karşılanmalıdır?
Aksi sözleşmede kararlaştırılmadığı müddetçe iş ekipmanları işveren tarafından karşılanır.
8-Uzaktan çalışan işçinin fazla mesai yapması nasıl talep edilir?
Uzaktan çalışan işçinin fazla mesai yapması talep edilecekse bunun yazılı olarak yapılması ve işçinin kabul etmesi aranır.
9-Uzaktan çalışma durumunda işçinin iş sağlığı ve güvenliğinden kaynaklanan tedbir alma yükümlülüğü sona erer mi?
İşçi uzaktan da çalışsa işverenin bu konudaki sorumluluğu devam eder.
10-Uzaktan çalışma hangi işlerde yapılamaz?
Uzaktan çalışma yapılamayacak işlerin neler olduğu yönetmeliğin 13. maddesinde sayılmıştı. Buna göre:
Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma,
Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerin işlenmesi veya bunların atıkları ile çalışılması,
Biyolojik etkenlere maruz kalma tehlikesi olan işlemleri içeren işler,
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili kanun hükümlerine göre hizmet alım suretiyle yürütülen işler, milli güvenlik bakımından stratejik önem taşıyan proje, birim, tesis ya da hizmetten sorumlu olan veya bu hizmeti alan kamu kurum veya kuruluşları uzaktan çalışma yapılıp yapılmayacağını kendisi belirler.
11-İşyerinden çalışırken uzaktan çalışmaya geçilebilir mi?
İşveren ve işçi kararlaştırdığı müddetçe geçilebilir.
12-Haklı bir neden olmaksızın istifa eden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Haklı bir neden olmaksızın istifa eden işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanmaz.
13-Uygulanan baskı sonucunda istifa etmek zorunda kalan işçi tazminat alabilir mi?
Böyle bir durumda işinin gerçek iradesi istifa etmek olmadığından imzaladığı istifa metni geçersiz kabul edilir.
14-Evlilik nedeniyle işten ayrılarak tazminat alan kişi yeni bir işte çalışabilir mi?
Evlilik tarihinden sonraki 1 yıllık süre içerisinde işyerine başvuran kadın işçiler, koşulları var ise kıdem tazminatına hak kazanarak işten ayrılabilir. Evlilik nedeniyle iş akdini sona erdirip kıdem tazminatını alan kadın işçi daha sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlayabilir.
15-Evlilik nedeniyle işten ayrılmada kıdem tazminatı alma şartları nelerdir?
Evlenen kadın işçi, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde evliliğini gösterir belge ile işyerine başvurursa ve kıdem tazminatı için yeterli hizmet süresi var ise işveren, kıdem tazminatını ödemek zorundadır. Öncelikle kadın işçinin evliliği gösterir belge ile işverene başvurması gerekir.
16-İşveren kıdem tazminatını ödemezse ne yapılabilir?
Kıdem tazminatını ödemeyen işçi için öncelikle arabulucuya başvurulmalıdır. Şayet arabulucuda anlaşılamazsa dava açılmalıdır.
17-İş sözleşmesi geçerli bir neden olmaksızın feshedilen işçi ne yapabilir?
İş Kanunu 20.maddesi gereğince;
“İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır.”
İş sözleşmesi geçerli bir neden olmaksızın sona erdirilen işçi, fesih bildiriminden itibaren 1 aylık süre içerisinde işe iade talebi ile arabuluculuk başvurusu yapabilecektir.
18- İş seyahatinde geçen süreler fazla mesaiden sayılır mı?
“İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler.” de çalışma süresinden sayılmaktadır.
Ancak yapılan işin niteliği sürekli seyahat hali gerektiriyorsa bu durumda mahkeme öncelikle işin niteliği hakkında inceleme yapacaktır.
19-İşyerinde kreş bulunmaması haklı fesih sebebi midir?
Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik, işverenlerin bu husustaki yükümlülüklerini düzenlemektedir. Buna göre yönetmeliğin 13. Maddesi:
“Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, bir yaşından küçük çocukların bırakılması ve bakılması ve emziren işçilerin çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur.Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150 den çok kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması ve bakılması, emziren işçilerin çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt açma yükümlülüğünde olan işverenler yurt içinde anaokulu da açmak zorundadırlar. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.İşverenler, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüğünü, bu Yönetmelikte öngörülen nitelikleri taşıyan yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler.Oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın işçilerin toplam sayısı dikkate alınır.”
Sonuç olarak; yönetmelikte belirtilen sayıda kadın işçi çalışıp çalışmadığına bakılmalıdır. Şayet yönetmelikte belirtilen sayıda kadın işçi çalışıyor ise işverenin kreş açma yükümlülüğü vardır. Eğer kreş açmaz ise kadın işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
Ancak iş sözleşmesini feshetmeden önce işverene kreş açması hususunda bildirimde bulunmak gerekir.
Kadın işçiye bu noktada tavsiye edilen yaptığı başvuruyu yazılı olarak yapmasıdır.
Yazılı başvuru yapar ise ispat hususunda sorun yaşamaz.
Yazılı başvurusu olumsuz sonuçlanır ise arabuluculuğa gidilir.
Şayet arabuluculukta da anlaşılamaz ise dava açılır.
20-İşçinin gerçek ücreti nasıl hesaplanır?
İşçinin kıdemi, yaptığı iş vb. Unsurlar göz önünde bulundurulur.
Benzer koşullara sahip başka bir işçinin ücreti emsal ücret olarak dikkate alınır.
Sendika ve meslek kuruluşlarından benzer koşullara sahip işçinin aldığı ücretin ne kadar olduğu talep edilir.
21-İşçiye elden ödeme yapılması durumunda ne olur?
Elden ödeme yapılması durumunda işveren tarafından sigorta primleriniz eksik ödeniyorsa iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilirsiniz.
22-Bir günlük sigorta başlangıç süresinin tespiti nasıl olur?
Öncelikle İş Mahkemesi tarafından işe başlangıç bildirgesi verilip verilmediği tespit edilir.
Zira bazı işverenler, işçileri çalıştırmaya başlattıkları halde işe girişlerini bildirmemektedirler.
Bu sebepten ötürü fiili başlangıç tarihi esas alınmalıdır.
Normalde hizmet tespit davasında 5 yıllık zamanaşımı söz konusudur.
Ancak 1 günlük çalışma sürelerinin tespiti amacıyla yapılacak olan hizmet tespit davalarında zamanaşımı söz konusu değildir.
23-Zorunlu askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanır mı?
Zorunlu askerlik nedeniyle işten ayrılan kişi kıdem tazminatına hak kazanır.
24-Kıdem tazminatı nedir?
Bir yıldan fazla süre çalışan işçilere işten ayrılırken ödenen tazminat türüdür.
Kıdem tazminatı alabilmenin koşulu, işçinin mevcut işyerinde en az bir yıl çalışmış olmasıdır.
Kıdem tazminatı alabilmek için, işçinin işten haklı bir nedenle ayrılmış olması gerekir.
25-Kıdem tazminatı hesaplanırken hangi ücret dikkate alınır?
Kıdem tazminatı alınırken işçinin en son giydirilmiş brüt ücreti dikkate alınır.
26-Giydirilmiş brüt ücret ne demektir?
İşçinin son brüt maaşı ile birlikte tüm yan haklarının da dahil edilerek elde edilen ücrettir.
Mesela yol ve yemek parası da giydirilmiş ücrete dahil edilir.
27-Primler giydirilmiş brüt ücrete dahil midir?
Her ay düzenli olarak yapılan prim ödemeleri ücrete dahildir.
28-Ücretsiz izinde geçen süreler kıdem tazminatının hesabında dikkate alınır mı?
Ücretsiz izinde geçen süreler kıdem tazminatına esas süresinin hesaplanmasında dikkate alınmaz.
29-Raporlu olunan süreler kıdem tazminatı hesaplanmasında dikkate alınır mı?
Yargıtay burada raporlu olunan sürenin uzunluğuna bakıyor. Şayet raporlu olunan süre kısa ise kıdem tazminatı hesaplanmasında dikkate alınır.
Ancak raporlu olunan süre uzun ise kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınmaz.
30-İşe iade davası açmanın şartları nelerdir?
İşyerinde 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olması
İşçinin işveren vekili olmaması
İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi
İşçinin en az altı aylık kıdeminin olması
İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılması
31-İşe iade davası açmak için bir süre var mıdır?
İş sözleşmesinin feshinden itibaren 1 aylık süre vardır.
32-İşe iade davasında arabuluculuk yoluna başvurmak zorunlu mudur?
Dava şartı haline gelen arabuluculuk yoluna başvurmak zorunludur.
33-Arabuluculuk görüşmeleri sonucunda anlaşmaya varılamaz ise ne olur?
Son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde İş Mahkemesinde dava açılabilir.
34-Arabulucuya başvurma süresi ne zamandır?
Arabulucuya başvurma süresi iş sözleşmesinin feshinden itibaren iki haftadır.
35-İşe iade davası sonucunda mahkeme kararı kesinleşince işçi ne yapmalıdır?
İşçi, mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak için işverene başvurmalıdır.
36-Whatsup üzerinden işverenini eleştiren işçi işten çıkarılabilir mi?
İşçi whats up grubundan işverenini eleştirmiş. Bu konuda yazışmalar mevcut. İşçi bu yazışmalar dolayısıyla işten çıkarılamaz.
Zira whats up yazışmaları gizlidir. Hukuka aykırı delil kabul edilir. Hukuka aykırı delil mahkemede delil olarak kullanılamaz.
37-Ücretin değiştirilmesinin şartları nelerdir?
Ücretin değiştirileceği işçiye yazılı olarak bildirilmelidir.
İşçi bu değişikliği yazılı olarak kabul etmelidir.
38-İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının amacı nedir?
Çalışanların güvenliğini ve işletme güvenliğini sağlamaktır.
39-Doğum yapan kadının kısmi süreli çalışma hakkı var mıdır?
Doğum yapan kadın çalışanlara, yasa ile kısmi süreli çalışma hakkı tanınmıştır. Çocuk belli bir yaşa erişinceye kadar normal çalışmanın üçte ikisi kadar çalışır.
40-İşsizlik maaşı nedir?
Sigortalı olarak çalışan her işçiden, her ay belirli bir oranda prim kesilmektedir.
İşten ayrılan ya da çıkarılan işçiye belirli hallerde ödenen ve onun gelirden yoksun kaldığı bu dönemde destek amaçlı verilen maaşa işsizlik maaşı denir.
41-İşçi, işverene ait bilgisayarı hangi amaçlarla kullanır ise işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir?
İşçi, işverene ait bilgisayarı kumar oynama, müstehcen sitelere girme gibi amaçlarla kullanırsa işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
42-İşçi, işe giriş için doldurduğu başvuru formunda yalan beyanda bulunmuş ise ne olur?
İşverene yalan söyleyen işçi ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı hareket etmiş olur.
Daha önce sabıkası vardır ancak işverene bu durumu bildirmemiş olabilir.
Böyle bir durumda işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
43-Sigorta primleri eksik yatırılan işçinin ne gibi kaybı olur?
Sigorta primleri düzenli yatırılmadığı takdirde sağlık hizmetlerinden faydalanılamaz.
Ayrıca ödenmeyen günler emeklilik kapsamında sayılmaz.
İŞ HUKUKU SIKÇA SORULAN SORULAR, Avukat Gizem Gül Uzun tarafından yanıtlanmıştır.
