İş Kanunu İşçi Tanımı

İş Kanunu İşçi Tanımı

İş Kanunu İşçi Tanımı


İş Kanunu İşçi Tanımı

 

İŞÇİ KİMDİR?

 

Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denilmektedir. Yani bir kişinin işçi sayılabilmesi için iki unsur bulunmalıdır. Bunlar;

 

*İş sözleşmesine dayanarak çalışma

*Gerçek kişi olma

 

Özellikle belirtmek gerekir ki tüzel kişiler işçi sıfatına haiz olamazlar.

 

Çıraklık, eser, vekalet, adi şirket gibi sözleşmelere dayanarak çalışan kişiler işçi değillerdir.

İş Kanunu İşçi Tanımı

Memur ve sözleşmeli personel işçi kabul edilir mi?

 

İdare hukukunun kapsamında yer alan memur ve idari sözleşme ile çalışan sözleşmeli personel işçi olarak kabul edilemez.

 

Tutuklu, hükümlü ve askerlik hizmeti yapanların çalıştırılmaları halinde bu kişiler işçi sayılır mı?

 

Bu kişiler işçi sayılmazlar. Keza bir meslek konusunda teorik bilgi almış ve bu eğitimini uygulama ile tamamlamayı amaçlayan kişiler de işçi değillerdir.

 

Bir kimsenin işçi sayılıp sayılmamasında belirleyici faktör nedir?

 

Belirleyici faktör iş sözleşmesine dayalı olarak çalışıp çalışmadığıdır. Ayrıca iş sözleşmesinin belirli, belirsiz, tam veya kısmi süreli olmasının da bir önemi yoktur. İş sözleşmesine dayalı olarak çalışma yeterlidir.

 

Sadece özelde çalışan kimseler mi işçi sayılır?

 

Hayır, şart değildir. Kamu kurum ve kuruluşlarında iş sözleşmesi ile bağlı çalışan kişiler de işçi olarak kabul edilirler.

 

Sadece fiziki iş yapan kişiler mi işçi sayılır?

 

İşçi denildiği zaman akla sadece fiziki yorgunluk yaşayan kişiler gelmemelidir. İş sözleşmesi ile çalışan kişinin yükümlülük altına girdiği işin niteliği, işçi niteliğinin kazanılmasında belirleyici değildir. İşin, bedenen veya fikren ya da bedenen ve fikren yapılacak olmasının işçi sayılma açısından önemi yoktur.

 

İşverene bağlı avukat da işçi sayılmaktadır. Çünkü bağlı çalışan avukatlar da bir iş sözleşmesine dayalı olarak çalışmaktadır.

 

İşçi yapmış olduğu işi yurt dışında yerine getirebilir mi?

 

İş sözleşmesinde işçinin yurt dışında çalışması taraflarca kararlaştırılmış ise işçinin işini yurt dışında yerine getirmesine engel yoktur.

 

İş sözleşmesine göre işçinin borçları nelerdir?

 

İşçi, iş sözleşmesi ile iş görme borcu altına girer ve bu edimini bizzat yerine getirir. 

 

İşçi, kendisine görev tanıma içerisinde verilen işi yerine getirmekle mükelleftir. Aksi takdirde işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

 

Vakıf üniversitesinde öğretim üyesi olarak çalışan kişi işçi midir?

 

Vakıf Üniversitesinde öğretim üyesi olarak çalışan kişi işçi olarak kabul edilebilir. Çünkü bu kişi ile üniversite arasında yapılan sözleşmesi iş sözleşmesi niteliğindedir.

 

YAPILAN İŞİN KAMU HİZMETİ NİTELİĞİNDE OLMASI, KİŞİNİN İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞMASINA ENGEL TEŞKİL ETMEZ.

 

Stajyerler neden işçi sayılmazlar?

 

Stajyerler, bir meslek konusunda aldıkları teorik bilgiyi uygulama ile tamamlamak için bir işverenin iş yerinde bulunurlar. Stajyerlerin amacı iş görmek suretiyle GELİR ELDE ETMEK DEĞİL, teorik olarak edindikleri mesleki bilgileri geliştirmek ve deneyimlerini artırmaktır.

 

İşverenin, stajyerlere ücret ödeme yükümlülüğü var mıdır?

 

Bir önceki paragrafta açıklanan nedenlerden ötürü işverenin, stajyerlere ücret ödeme yükümlülüğü yoktur.

 

Stajyerlere parasal anlamda yapılan destekler ücret olarak nitelendirilemez.

 

Türk İş Kanunu'na (4857 sayılı Kanun) göre, işçi; bir iş sözleşmesi kapsamında, bir işverene ait işyerinde belirli ya da belirsiz süreli olarak çalışıp karşılığında ücret alan kişidir. İşçi, iş sözleşmesi ile bir işverene bağımlı olarak, belirli bir süre boyunca çalışmayı kabul eden ve bu çalışmanın karşılığında ücret talep eden kişidir.

 

İşçi Tanımına İlişkin Yasal Düzenleme

4857 sayılı İş Kanunu'nun 2. maddesi işçinin tanımını şu şekilde yapmaktadır:

 

"İşçi, bir iş sözleşmesi ile çalışan ve ücret karşılığı bağımlı olarak çalışan kişidir."

 

Bu tanım, işçiyi yalnızca ücret karşılığı çalışan biri olarak tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda işçinin işverene bağımlı olarak çalıştığını da vurgular. İşçinin bağımlı çalıştığı, yani işverenin işyerinde verdiği talimatlara ve yönetim şekline uymak zorunda olduğu ifade edilmektedir.

 

İşçinin Temel Özellikleri

İşçi kavramı, yasal çerçevede belirli özelliklerle tanımlanır:

 

İş Sözleşmesi ile Çalışma: İşçi, işverenle bir iş sözleşmesi yaparak çalışır. Bu sözleşme, yazılı olabileceği gibi, sözlü de olabilir. Ancak işveren ve işçi arasındaki ilişkilerin iş sözleşmesine dayalı olması gereklidir.

 

Bağımlı Çalışma: İşçi, çalıştığı işyerinde işverenin denetimi ve talimatlarına bağlı olarak çalışır. İşçi, işverenin belirlediği iş yerinde, çalışma saatlerinde ve işin yapılma biçiminde bağımlı bir şekilde çalışır.

 

Ücret Karşılığında Çalışma: İşçi, yaptığı çalışmanın karşılığında ücret alır. Ücret, işçinin işyerinde çalıştığı her bir zaman diliminde veya belirli bir periyotta aldığı karşılıktır. İşçinin aldığı ücret, nakit, maaş, prim veya benzeri şekillerde olabilir.

 

Yararlı Çalışma: İşçinin yaptığı iş, işveren için belirli bir kazanç sağlamayı amaçlar. İşçi, işverenin işyerindeki faaliyetine katkıda bulunur ve işverenin ekonomik faaliyetinin bir parçası olarak çalışır.

 

Kişisel Çalışma: İşçi, kendisi çalışmak zorundadır; başkasına işini devretme hakkı yoktur. İşçinin bir başka kişiye çalışmayı devretmesi, genellikle geçerli bir durum olarak kabul edilmez.

 

İşçi ve Bağımsız Çalışan (Serbest Meslek Sahibi) Farkı

İşçi ile bağımsız çalışan arasındaki en önemli fark, işçinin işverenine bağlı olarak çalışmasıdır. Bağımsız çalışanlar (örneğin, serbest meslek sahibi olanlar, esnaf veya freelancer çalışanlar), genellikle bir işverenin talimatlarına bağlı kalmadan ve kendi işlerini yöneterek gelir elde ederler.

 

İşçi, belirli bir işyerinde, belirli bir işte çalışırken, bağımsız çalışanlar kendi çalışma koşullarını belirleyebilir. Örneğin, bir avukat ya da bir doktor kendi ofisinde çalıştığında, işverenle bir iş sözleşmesi yapmaz ve kendi işini yürütür.

 

İşçi Kavramı ve Yasal Haklar

İşçi, yalnızca iş sözleşmesiyle çalışan, ücret karşılığında bağımlı olarak çalışan kişi olmakla kalmaz, aynı zamanda bazı yasal haklara da sahiptir. Bu haklar, 4857 sayılı İş Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve diğer ilgili mevzuatla düzenlenmiştir. İşçilerin sahip olduğu bazı temel haklar şunlardır:

 

Çalışma Süresi ve Dinlenme Hakları: İşçi, günlük ve haftalık çalışma süreleri konusunda yasal sınırlamalara tabidir. Ayrıca, yıllık izin, hafta tatili gibi dinlenme haklarına da sahiptir.

 

Ücret Hakkı: İşçi, yaptığı iş karşılığında ücret alır ve bu ücretin zamanında ve eksiksiz ödenmesi zorunludur. Ayrıca işçinin ücretinin asgari ücretin altında olmaması gerekir.

 

İş Güvencesi: İşçi, iş sözleşmesinin haksız bir şekilde feshedilmesine karşı korunur. Ayrıca, geçerli bir neden olmaksızın işten çıkarılması durumunda işçi tazminat hakkına sahiptir.

 

Sendikal Haklar: İşçi, işyerinde sendika kurma, sendikaya üye olma, toplu iş sözleşmesi yapma gibi haklara sahiptir.

 

Kıdem ve İhbar Tazminatı: İşçi, işyerinde belirli bir süre çalıştıktan sonra kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Ayrıca, işten çıkarılmadan önce işverenin işçiye belirli bir süre önceden bildirimde bulunması gerekir.

 

İş Sağlığı ve Güvenliği: İşçi, işyerinde sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmak zorundadır. İşveren, işçinin sağlığını ve güvenliğini korumak için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

 

İşçi Kategorileri

İşçi kavramı, bazı yasal düzenlemeler çerçevesinde çeşitli kategorilere ayrılabilir. Örneğin:

 

Geçici İşçi: Belirli bir süre için işe alınan işçidir. İşçinin çalışma süresi ve hakları, sözleşmede belirlenmiş süreye bağlıdır.

 

Sürekli (Belirsiz Süreli) İşçi: İş sözleşmesi belirli bir süre ile sınırlı olmayan işçidir. Süresiz iş sözleşmesiyle çalışan işçiler, işyerindeki en uzun süreli çalışan gruptur.

 

Part-Time İşçi (Yarı Zamanlı İşçi): Normalden daha az saat çalıştırılan işçilerdir. Part-time çalışanlar da aynı yasal haklara sahip olmakla birlikte, bazı hakları orantılı olarak daha az olabilir (örneğin, yıllık izin).

 

Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışan İşçiler: İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre, ağır ve tehlikeli işlerde çalışan işçiler, işyerindeki risklerden dolayı özel haklara ve korumalara sahiptir.

 

Sonuç

İşçi, Türk İş Kanunu'na göre, bir işyerinde işverenle yaptığı iş sözleşmesi ile çalışan, belirli bir ücret karşılığında işverenin denetimi altında çalışan kişidir. İşçiler, yasal haklarını ve güvenceyi sağlamak amacıyla çeşitli haklara sahip olup, işverenin işyerindeki sorumlulukları ile paralel olarak korunmaktadırlar. İş Kanunu, işçilerin haklarını güvence altına almak ve işçi-işveren ilişkilerini düzenlemek amacıyla önemli bir hukuki çerçeve sunmaktadır.

AVUKAT GİZEM GÜL UZUN