B.TAŞINMAZ ÜZERİNDE AYNİ HAK KAZANMANIN TESCİLLE GERÇEKLEŞMESİ İLKESİ

Ayni haklar , ister mülkiyet olsun ister sınırlı ayni hak (irtifak , taşınmaz yükü , rehin ) fark etmez. Tescille doğarlar. (MK m. 1021). Tescil yoksa ayni hak da kural olarak doğmaz. Tescil bu nedenle kural olarak kurucu (ihdasi) bir etkiye sahiptir. Bazı istisnalar mevcuttur. Kişinin hakkı tescilden önce kazandığı durumlar da olabiliyor. Bunlara tescilsiz iktisap (sicil dışı kazanma) halleri denir. Dikkat edin ama bunlar istisnadır. Tescilsiz iktisap için mutlaka yasada özel bir düzenlemenin olmsı gerekir. İstisnaları ancak kanun koyucu belirler. Tescilsiz istisap hallerini 2. dönem göreceğiz ama örnek vermek gerekirse ; Mesela M ölmüş. M 'nin bir evi var. Malik olarak tapuda şu anda M gözüküyor. Bir kişi ölünce artık ölü birinin bir mala malik olması mümkün değildir. Çünkü taraf sıfatı ortadan kalkar. Bu kişinin taşınmazının mülkiyeti yasa gereği mirasçısına intikal eder. Mirasçı bir tane de olabilir birden fazla da. Bir mirasçı olursa tek malik oluyor. Birden çok mirasçı varsa el birliği halinde mirasçılık oluyor. Mirasçı M ölür ölmez mülkiyeti kazanıyor. Hani ayni hak tescille doğuyordu? Tescil yok ancak mirasçı mülkiyeti kazandı. O zaman bu kazanım mirasçı bakımından tescilsiz kazanımdır. Tescilsiz malik oldunuz fakat malik olsanız bile şuanda mal üzerinde tasarruf edemezsiniz. Çünkü tasarruf edebilmeniz için malik olmanız yetmiyor. Aynı zamanda tapuda malik olmanız da gerekiyor. Tapuda şuanda malik M gözüküyor.Bu nedenle mirasçılar malik oldular ama tasarruf edebilmeleri için gidip bildirici (açıklayıcı)tescili yaptırmaları gerekiyor. 

Tescilsiz iktisap hallerinden daha sonradan yaptırılan tescil bildirici nitelik taşır. Kurucu olmamasının nedeni kişinin hakkı tescille kazanmamasıdır. Kişi zaten tescilsiz hakkı kazandı , yaptırdığı tescil durumu kamuoyuna açıklamaya yarıyor. 

Bildirici tescil yaptırmanın en önemli faydası tasarruf etmektir.Başka bir faydası da hakkınızın alenileşmiş olması. Böylelikle hakkı koruma olanağı güçlenmiş olur. 

İşgal , yeni arazi kazanılması , olağanüstü zamanaşımı , cebri icra gibi husularda tescilsiz iktisap halleri karşımıza çıkar. Tescil ilkesi zabıt defteri uygulanan yerlerde de geçerlidir. Tescil ilkesi zabıt defteri uygulanan yerlerde de geçerlidir. 

kaynak. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ DERS NOTLARI