ZİMMET SUÇU VE CEZASI
SUÇLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER
Zimmet suçunda korunan hukuki değer; toplumun devlet organlarına ve onları temsil eden kamu görevlilerine olan güven duygusudur.
ZİMMET SUÇUNUN HUKUKİ KONUSU
Zimmet suçunun hukuki konusu, taşınır veya taşınmaz her türlü maldır.
Ekonomik değer ifade eden ve cismani boyut itibariyle nesne sayılabilen her şey zimmet suçunun hukuki konusunu oluşturur.
Zimmet suçunun konusu, kamu görevlisine görevi nedeniyle teslim edilen maldır.
Zimmete konu olan malın değerinin azlığı cezada indirim sebebidir.
Bazen malın değerinin azlığı failin cezalandırılmasına engel teşkil eder.
Mesela kamu görevlisi, görevi nedeniyle kendisine teslim edilen kalemi evine götürmüşse ceza almaz.
ZİMMET SUÇU NEDEN ÖZGÜ SUÇTUR?
Zira bu suçun faili ancak kamu görevlisi olabilir.
KAMU GÖREVLİSİ OLMAYAN KİŞİ ZİMMET SUÇUNU İŞLERSE NE OLUR?
Böyle bir durumda zimmet suçundan değil görevi kötüye kullanma suçundan sorumlu tutulur.
ZİMMET SUÇUNUN MAĞDURU KİMDİR?
Mağdur belirlenebilir değildir ancak suçtan zarar gören idaredir.
Zira bildiğimiz üzere suçtan zarar görenle, mağdur her zaman aynı kişi değildir.
ZİMMET SUÇUNUN OLUŞABİLMESİ İÇİN NE GEREKİR?
Zimmete geçiren kişinin suç konusu malvarlığı değeri üzerinde malikmiş gibi tasarrufta bulunmalıdır.
KAMU GÖREVLİSİNİN HİÇ GEREK YOKKEN LÜKS BİR HARCAMA YAPMASI ZİMMET SUÇU TEŞKİL EDER Mİ?
Paranın iyi idare edilmeyip, israf edilmesi zimmet suçunun oluşmasına sebebiyet vermez.
FAİL MALI KULLANMAYIP, İMHA ETMİŞSE VEYA YOK ETMİŞSE NE OLUR?
Böyle bir durumda zimmet suçu oluşmaz, görevi kötüye kullanma suçu oluşur.
ZİMMETE GEÇİRME MUTLAKA İCRAİ BİR HAREKETLE Mİ OLMALIDIR?
Zimmete geçirme icrai hareketle olabileceği gibi ihmali hareketle de olabilir.
ZİMMET SUÇUNDA DAHA FAZLA CEZA VERİLMESİ GEREKTİREN HAL NEDİR?
Nİtelikli zimmetin ortaya çıkabilmesi için, hileli davranışın basit bir denetim ve araştırmayla açığa çıkarılamayacak boyutta olması gerekir.
ZİMMET SUÇUNDA DAHA AZ CEZA VERİLMESİ GEREKTİREN HAL NEDİR?
Zimmet suçunun, malın geçici bir süre kullanıldıktan sonra iade edilmek üzere işlenmesi daha az ceza verilmesi gerektiren haldir.
Kullanma süresinin az veya çok olmasının önemi yoktur.
Zimmet suçunda cezayı hafifletici başka bir neden ise MALIN DEĞERİNİN AZLIĞIDIR.
ZİMMET KONUSU EŞYANIN DEĞERİNİN AZ OLMASI DURUMUNDA ZİMMET SUÇU MEYDANA GELİR Mİ?
Yargıtay zimmet konusu eşyanın değerinin az olması durumunda zimmet suçu oluşmaz der.
ZİMMET SUÇUNUN MANEVİ UNSURU NEDİR?
Bu suç kasten işlenebilen bir suçtur. Taksirle işlenemez.
ZİMMET SUÇUNUN OLUŞABİLMESİNİN ŞARTLARI NELERDİR?
1-Suç konusu para veya sair eşyanın görevi gereği kendisine tevdi edilmiş veya gözetim sorumluluğu altında olan eşya olması gerekir.
2-Suç konusu eşyanın ekonomik bir değerinin olması gerekir.
3-Şahsın amacı dışında tasarrufta bulunması gerekir.
4-Nitelikli zimmetin ortaya çıkabilmesi için hileli hareketi bilmesi gerekir.
TEŞEBBÜS
Eğer suçun icrai hareketleri kısımlara bölünebiliyorsa teşebbüs mümkündür.
ÖZEL BANKALARDA ZİMMET SUÇU İŞLENİRSE NE OLUR?
Özel bankalarda işlenen zimmet suçunda Bankacılık Kanunu uygulama alanı bulur.
MUHAKEME
Zimmet suuna ilişkin soruşturma Cumhuriyet savcısı tarafından yapılacak ve kamu davası da iddianame hazırlanarak açılacaktır.
Suç haberi doğrudan memurun bağlı bulunduğu idareye verilecektir.
Zimmet suçunda görevli ve yetkili mahkeme suçun işlendiği yer Ağır Ceza Mahkemesidir.
KONU İLE İLGİLİ ÖNEMLİ YARGITAY KARARI
BELEDİYE ADINA FAKİRE DAĞITILAN PARADA ZİMMET KASTI YOKTUR. İADE VE DEĞER AZLIĞI DOLAYISIYLA CEZADA İNDİRİM UYGULANMASI GEREKMEKTEDİR.(Yargıtay 5.Ceza Dairesi 2009/300 E. 2012/6689 K.)
kaynak:Prof.Dr.Veli Özer Özbek'in kitabı
ZİMMET SUÇU VE CEZASI hakkındaki faydalı bilgiler, Avukat Gizem Gül Uzun tarafından sunulmuştur.
zimmet suçu ile güveni kötüye kullanma suçunun farkları
şikayete karşı asılsız şikayette bulunmak
nitelikli dolandırıcılık savcılığa suç duyurusu dilekçesi
sosyal medya dolandırıcılığı cezası
Zimmet suçu, kamu görevlisinin görevi gereği zilyetliğinde bulunan malı kendisine veya başkasına menfaat sağlamak amacıyla mal edinmesidir. Bu suç, Türk Ceza Kanunu’nun 247. maddesinde düzenlenmiştir ve kamu görevlilerine özgü bir suçtur.
📌 1. Zimmet Suçu Nedir?
🔹 TCK Madde 247/1:
“Kamu görevlisinin, görevi nedeniyle zilyetliği kendisine devredilmiş olan malı kendisinin veya başkasının yararına zilyetliğin devri amacı dışında kullanması, zimmet suçunu oluşturur.”
Yani:
Kişi bir kamu görevlisi olmalıdır.
Mal görev nedeniyle elindedir (emanet mal gibi).
O mal kendi menfaati için kullanılmalı ya da kendine geçirilmelidir.
⚖️ 2. Zimmet Suçunun Cezası (TCK 247)
Suç Türü Tanımı Cezası
Basit Zimmet Kamu malının kişisel menfaat için kullanılması 5 yıldan 12 yıla kadar hapis ve adli para cezası
Nitelikli Zimmet Zimmetin gizlenerek, hileli yollarla veya büyük meblağlar üzerinden işlenmesi 12 yıldan 18 yıla kadar hapis
Kullanma zimmeti (geçici fayda sağlama) Malı kalıcı olarak değil, geçici olarak kullanmak 6 aydan 2 yıla kadar hapis (şikâyet yoksa ceza verilmez veya ertelenebilir)
🧾 3. Zimmet Suçunun Unsurları
Unsur Açıklama
Fail Sadece kamu görevlisi olabilir (memur, belediye çalışanı, banka görevlisi vs.)
Mal Görev nedeniyle emanet edilen ya da geçici olarak teslim edilen mal
Fiil Malın kişisel menfaat için kullanılması ya da sahiplenilmesi
Kast Suç kasıtla işlenmelidir (bilerek ve isteyerek)
🔍 4. Yargıtay Uygulamasından Örnekler
🔹 Yargıtay 5. Ceza Dairesi, 2020/4352 E., 2021/1106 K.
“Bankada görevli sanığın müşterilere ait paraları kendi hesabına geçirmesi açıkça zimmet suçunu oluşturur.”
🔹 Yargıtay 11. CD, 2017/9834 E., 2018/4266 K.:
“Kullanma zimmeti suçunun oluşabilmesi için, malın geçici olarak kişisel işler için kullanılması yeterlidir.”
❗ 5. Zimmet ile Karıştırılan Suçlar
Suç Farkı
Hırsızlık Mal failin eline yasadışı yollarla geçer
Güveni kötüye kullanma Fail kamu görevlisi değildir, mal özel kişi tarafından verilmiştir
İrtikap Kamu görevlisi zorlama/tehdit ile mal alır
Rüşvet İki tarafın karşılıklı anlaşmasıyla menfaat sağlanır
🛡️ 6. Zimmet Suçunda Etkin Pişmanlık (TCK 248)
Suç ortaya çıkmadan önce mal iade edilirse ceza verilmez.
Suç ortaya çıktıktan sonra ama soruşturma tamamlanmadan iade edilirse, ceza yarı oranında indirilir.
Mahkeme aşamasında iade edilirse, üçte bir oranında indirim yapılır.
✅ Özet
Başlık Bilgi
Suçun Adı Zimmet (TCK m. 247)
Failler Sadece kamu görevlileri
Ceza 5–18 yıl arasında değişen hapis cezası
Kullanma zimmeti Hafifletilmiş halidir
Etkin pişmanlık Ceza indirimi sağlar
