DİSİPLİN YETKİSİNİN KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇU
DİSİPLİN YETKİSİNİN KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇU
Bu suç TCK 232/2'de düzenlenmiştir.
BU SUÇLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER NEDİR?
Vücut bütünlüğünün korunması amaçlanmıştır.
BU SUÇUN MAĞDURU VE FAİLİ KİMDİR?
Bu suçun mağduru, failin idaresi altında olan kimse, faili ise mağdurun idaresi altında bulunduğu veya onu büyütmek, okutmak, ona bakmak, onu muhafaza etmek veya ona bir meslek veya sanat öğretmekle yükümlü olan kişidir.
BU SUÇUN EYLEMİ NEDİR?
Disiplin yetkisinin kötüye kullanılması suçu, söz konusu yetkinin mağdurun beden ve ruh sağlığını tehlikeye sokacak şekilde kötüye kullanılmasıyla oluşur.
MESELA BİR ANNENİN ÇOCUĞUNU CEZALANDIRMAK İÇİN KARANLIK ODAYA KAPATILMASI KÖTÜYE KULLANMAYA ÖRNEK OLARAK VERİLEBİLİR.
BU SUÇUN OLUŞMASI İÇİN NE GEREKİR?
Disiplin yetkisinin kötüye kullanılmasının, kişinin beden ya da ruh sağlığını bozabilecek nitelikte olması gerekir ve yeterlidir. Ancak böyle bir tehlikenin ortaya çıkması şart değildir.
Sadece kötüye kullanma niteliğindeki hareketin yapılması, suçun işlenmiş olması için yeterlidir.
ÖĞRETMENLERİN TERBİYE HAKKINI KULLANMALARI, ONLARA ÖĞRENCİYİ DÖVME HAKKI VERMEZ.
SUÇUN MANEVİ UNSURU
Kasten işlenebilen bir suçtur.
TEŞEBBÜS
Bu suç tehlike suçu olup neticesi harekete bitişiktir.
SUÇLARIN ÇOKLUĞU
Disiplin yetkisinin kötüye kullanılması suçu, kötü muamele suçuna göre özel hüküm niteliğinde olduğundan öncelikli olarak TCK 232/2 uygulanır.
SUÇA İŞTİRAK
Bu suça iştirak ancak azmettirme ve yardım etme şeklinde olabilir. Zira özgü suç olup, herkes tarafından işlenemez.
GÖREVLİ MAHKEME
Asliye Ceza Mahkemesidir.
kaynak: Prof.Dr.Veli Özer Özbek'in kitabı
DİSİPLİN YETKİSİNİN KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇU, Avukat Gizem Gül Uzun tarafından sunulmuştur.
zimmet suçu ile güveni kötüye kullanma suçunun farkları
Disiplin yetkisinin kötüye kullanılması, Türk Ceza Kanunu’nda açıkça bu adla tanımlanmış bir suç değildir. Ancak bu tür davranışlar, görevi kötüye kullanma, eziyet, hakaret, hatta bazı durumlarda işkence veya hürriyeti tahdit gibi suç tipleri kapsamında değerlendirilebilir.
Ayrıca kamu kurumlarında veya askerî birliklerde amirlerin disiplin yetkisini keyfi, haksız veya eziyet amacıyla kullanması, hem cezai hem de idari sorumluluk doğurur.
📌 1. TANIM: Disiplin Yetkisi Nedir, Kötüye Kullanımı Ne Anlama Gelir?
🔹 Disiplin Yetkisi:
Amirlerin, memurlar veya astları üzerinde düzeni sağlamak amacıyla uyarı, kınama, uzaklaştırma gibi cezalar verme yetkisidir.
Bu yetki hukuka, objektif kurallara ve orantılılığa uygun kullanılmak zorundadır.
🔹 Kötüye Kullanım:
Disiplin yetkisinin;
Keyfi şekilde,
Kişisel husumetle,
Yasal dayanak olmadan
kullanılması, “yetki kötüye kullanımı”dır.
⚖️ 2. UYGULANABİLECEK CEZAİ HÜKÜMLER
✅ TCK m. 257 – Görevi Kötüye Kullanma
“Kanunen yapması gereken bir işi yapmayan veya hukuka aykırı şekilde yapan kamu görevlisi, görevi kötüye kullanma suçunu işler.”
Ceza: 6 aydan 2 yıla kadar hapis
Sonuç doğurmuşsa: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis
Örnek: Amir, memur hakkında gerçek dışı disiplin raporu düzenleyip ceza verdiyse.
✅ TCK m. 96 – Eziyet
“Bir kimsenin bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama yeteneğinin bozulmasına neden olacak şekilde sistematik davranışlarda bulunmak.”
Ceza: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis
Örnek: Amir, astına sürekli hakaret edip haksız ceza vererek psikolojik baskı kuruyorsa.
✅ TCK m. 125 – Hakaret
Eğer disiplin yetkisi kullanılırken onur kırıcı, küçük düşürücü ifadeler kullanılırsa bu da ayrıca cezalandırılır.
📚 3. YARGITAY KARARLARINDAN ÖRNEKLER
🔹 Yargıtay 5. CD, 2013/12457 E., 2014/3723 K.:
“Kamu görevlisinin yetkisini aşarak disiplin cezası vermesi, görevi kötüye kullanma suçunu oluşturur.”
🔹 Danıştay 12. Daire, 2018/456 E., 2020/3124 K.:
“Soruşturma yapılmadan, savunma hakkı tanınmadan verilen disiplin cezası hukuka aykırıdır ve disiplin yetkisinin kötüye kullanımına örnektir.”
🧾 4. MAĞDUR NE YAPABİLİR?
Eğer bir kişi disiplin yetkisinin kötüye kullanıldığını düşünüyorsa:
📝 İdare Mahkemesi'ne iptal davası açabilir (disiplin cezasının kaldırılması için),
📢 Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulunabilir,
👨⚖️ Tazminat davası açarak maddi/manevi zarar talep edebilir.
✅ ÖZET TABLO
Durum Uygulanabilecek Suç Ceza
Keyfi/haksız disiplin cezası Görevi kötüye kullanma (TCK 257) 6 aydan 3 yıla kadar
Sürekli psikolojik baskı Eziyet suçu (TCK 96) 2–5 yıl arası
Onur kırıcı sözler Hakaret suçu (TCK 125) 3 ay – 2 yıl arası
