Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir. İş Kanununa göre ancak ücret karşılığı çalıştırılan kimse işçi olabilir.
Bir iş sözleşmesine dayanarak, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara İŞVEREN denilmektedir.
İşveren, tek bir kişi olabileceği gibi adi ortalıktaki gibi birden fazla kişi de olabilir.
İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin veya işletmenin yönetiminde görev alan kimselere İŞVEREN VEKİLİ denir.
İşveren vekili, kendisine verilen yetki sınırları içerisinde işvereni temsil eder. İşveren adına işletmeye bağlı işleri yapar. Birden fazla işveren tarafından da yönetim yetkisi verilebilir.
İşverenin İşçiye Karşı Yükümlülükleri Nelerdir?
İŞVERENİN İŞÇİYE KARŞI OLAN YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELERDİR?
1.İŞÇİNİN ÜCRETİNİ ÖDEME BORCU
İş kanunu madde 32/1- Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.
Ücret, iş sözleşmesinin asli unsurlarındandır. İşçinin iş görme borcunun karşılığında işverenin üret ödeme borcu bulunur. Bir kimsenin ücret karşılığı olmaksızın çalışması halinde iş sözleşmesinin varlığından bahsedilemez.
2.İŞÇİYİ GÖZETME BORCU
İşçinin işverene sadakat borcu olması gibi işverenin de işçisine karşı işçiyi gözetme yani işçiyi koruma borcu bulunmaktadır. İşverenin işçiyi gözetme borcu, işverenin işçinin çıkarlarını koruması ve işçiye zarar verecek davranışlardan kaçınmasıdır. Yani somut sınırları olan bir borç değildir.
İşveren dürüstlük ve iyiniyet kuralları çerçevesinde işçisini korumakla yükümlüdür. Örnek verecek olursak; işveren işçisini sağlığına uygun işlerde çalıştırmalı, işçinin sağlık ve gebelik gibi durumlarını göz önünde bulundurmalıdır. Ayrıca belirtmeliyiz ki işverenin işçiyi gözetme borcu, yalnızca işçisini değil, işçisinin işyerinde bulunan eşyalarını da kapsamaktadır.
İşveren, işçilerin işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamalı ve mesleki riskleri önlemelidir. Aynı zamanda iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri alarak, denetlemesini yapmalıdır. İşyerinde bulunan araç ve gereçleri sağlayarak bunları değişen şartlara uygun hale getirmelidir.
3.İŞÇİYE EŞİT DAVRANMA BORCU
İşverenin, aynı işyeri veya işletmede çalışan işçilere objektif ve haklı olmayan sebeplere dayanarak farklı işlemlerde bulunması yani kısaca ayrımcılık yapması yasaktır. Burada bahsettiğimiz mutlak bir eşitlik değildir. Eşit durumda olan işçilere karşı bir eşitlik olmalıdır. Özetle işveren; işçiler arasında cinsiyet, din, mezhep ayrımı yapmadan eşit çalışma ortamı oluşturmalıdır.