ESER SÖZLEŞMESİNDE BEDEL

ESER SÖZLEŞMESİNDE BEDEL

ESER SÖZLEŞMESİNDE BEDEL


ESER SÖZLEŞMESİNDE BEDEL

https://www.gizemuzun.av.tr/eser-sozlesmesi

1-Eser sözleşmesinde iş sahibinin en temel borcu nedir?

 

Eser sözleşmesinde iş sahibinin en temel borcu bedelödeme borcudur. Zira eser sözleşmesi ivazlı bir sözleşmedir. Müteahhit işsahibinin taahhüt ettiği ücret karşılığında yapmaktadır. Bu yüzden iş sahibininasıl ve en önemli borcu ÜCRET ÖDEME borcudur.

 

2-Taraflareser bedelini önceden kesin olarak kararlaştırmak zorunda mıdır?

 

Şöyle ki taraflar bedeli önceden kesin olarakkararlaştırmak zorunda değildir. Yaklaşık olarak bir bedel debelirleyebilirler. Eğer önceden kararlaştırılan bedel kesin ise buna GÖTÜRÜBEDEL denir. Ancak bedel yaklaşık olarak kararlaştırılmış ise buna YAKLAŞIKBEDEL denir.

 

Sonuç olarak eser sözleşmesi olabilmesi için mutlakave mutlaka bir bedel olmalıdır. Ancak bu bedelin öncesinde kesin olarakkararlaştırılmış olması şart değildir.

 

3-Esersözleşmesinde bedel kararlaştırılmamış ise sözleşme geçersiz hale gelir mi?

 

Eser sözleşmesinde bedel kararlaştırılmamış isesözleşme geçersiz hale gelmez, sözleşme geçerliliğini korumaya devam eder.

 

Ancak sözleşmede bedel kararlaştırılmamış olsa dahibedel mutlaka ödenmek zorundadır. Sözleşmede bedel yazmıyorsa veya taraflarbedel konusunda anlaşamıyorlarsa iş bedeli BİLİRKİŞİ marifetiyle hesaplanır.

 

4-Bilirkişiinceleme yaparken neye göre karar verir?

 

Bilirkişi inceleme yaparken eserin rayiç bedeliniesas alır.

 

5-Esersözleşmesinde bedelin yaklaşık olarak kararlaştırılması hangi durumlarda sözkonusu olur?

 

Şöyle düşünelim. Kişi bir eser inşa edecek ancakbaşlangıçta tam olarak ne kadar masraf gideceğini tam olarak bilemiyor.

 

Müteahhit edimini ifa ederken bir hayli zamangeçebilir. Bir bina inşa edileceğini düşünelim. İşin başında bedelin kesinolarak kararlaştırılması bir hayli zordur, bedel öngörülemeyebilir.

 

Bu durum özellikle inşaat sözleşmelerinde söz konusuolur. İnşaat sözleşmelerinde genellikle yaklaşık bedel belirlenmektedir.

 

6-Bedelkonusunda tereddüt olduğu takdirde ne olur?

 

Öğretideki baskın görüş bedel konusunda tereddütolduğu takdirde bedelin yaklaşık olarak kararlaştırıldığının esas alınmasıdır.

 

Tereddüt var ise götürü bedel değil yaklaşık bedelkıstas alınır.

 

7-Toplamgötürü bedel ne demektir?

 

Kararlaştırılan işin tamamı için sözleşmede toplamolarak belirlenen bedeldir.

 

8-Birimbedel ne demektir?

 

Bazı durumlarda iş parça parça yapılabilir. Böylebir durumda yapılacak iş birimler halinde olur ve ödenecek her birim için ücretayrıdır.

 

9-Yaklaşıkbedelin aşırı derece aşılması nedeniyle sözleşmenin feshi koşulları nelerdir?

 

*Eser sözleşmesindemasraflar yaklaşık bedelin aşırı derecede üzerine çıkmış olmalıdır.

*Yaklaşık bedelinaşılmasına iş sahibi sebebiyet vermemiş olmalıdır.

*Yaklaşık bedeli aşırı derece aşan masraflar işsahibi tarafından kabul edilmemiş olmalıdır.

*Müteahhiteseri yaklaşık bedelle yapmaktan kaçınmalıdır.

 

10-Yapılan masraf iş sahibinin tahammüledemeyeceği oranda olur ise ne olur?

 

Masraflarkararlaştırılan yaklaşık bedeli AŞIRI DERECEDE aşmış olabilir. İş sahibinintahammül sınırlarını aşmış ise iş sahibi eser sözleşmesini feshedebilir.

 

11-Yapılan masrafların aşırı derece olmuşsayılma kıstası nedir?

 

Sözleşmede bir sınırbelirlenmemişse dürüstlük kuralları gereğince somut olayın özelliklerine görebelirlenir.

 

Kıstas: İş sahibi işsonunda ortaya çıkan miktarın bedelini bilseydi sözleşme yapmayacak idi isesözleşmeyi fesih hakkı vardır.

 

12-İş sahibi masrafların artmasına kendisebebiyet vermiş ise ne olur?

 

Bu durumda iş sahibifesih hakkını KULLANAMAZ.

 

Çıkan masraflara işsahibi kendisi katlanmak zorunda kalır.

 

İş sahibinin kusurluolup olmadığının bir önemi yoktur. Kusurlu ya da kusursuz iş sahibi masraflarınartmasına sebebiyet vermiş ise yapılan masraflara kendisi katlanır.

 

İş sahibi üzerinealdığı bir yükümlülüğü yerine getirmemişse veya hatalı olarak yerine getirmişsebundan kendisi sorumlu olur.

 

ESER SÖZLEŞMESİNDE BEDEL ile ilgili faydalı bilgiler AVUKAT GİZEM GÜL UZUN tarafından sunulmuştur.

ESER SÖZLEŞMESİNDE BEDEL KONUSU

1. Giriş

Eser sözleşmesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 470. maddesi ve devamında düzenlenen, yüklenicinin (müteahhidin) bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin ise bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği, iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme türüdür. Bu sözleşme türünde en önemli unsurlardan biri, meydana getirilen eserin karşılığında ödenecek olan bedeldir. Bedelin belirlenme biçimi, ödenme zamanı, miktarı ve değişiklik koşulları sözleşmenin uygulanabilirliği açısından hayati önemdedir.

 

2. Bedelin Belirlenmesi

2.1. Sözleşmede Bedelin Açıkça Belirtilmesi

Eser sözleşmesinde bedel, taraflar arasında yapılan anlaşmayla açıkça belirlenebilir. Bu durumda, sözleşme hükümleri doğrultusunda yüklenici işini tamamladığında, iş sahibi kararlaştırılan bedeli ödemekle yükümlüdür. Bu tür sözleşmelerde genellikle “götürü bedel” veya “birim fiyat usulü” kullanılır:

 

Götürü bedel: İşin tümü için baştan belirlenmiş sabit bir ücret öngörülür. Sonradan ortaya çıkan ek giderler, iş sahibine yansıtılamaz.

 

Birim fiyat: İşin her birimine belirli bir ücret öngörülür, toplam bedel işin gerçekleşen miktarına göre hesaplanır.

 

2.2. Bedelin Sözleşmede Belirtilmemesi

Taraflar bedeli belirlememişse, Türk Borçlar Kanunu’nun 481. maddesi uyarınca iş sahibi, eser değerine uygun bir bedel ödemekle yükümlüdür. Bu durumda bedel, piyasa rayiçleri, benzer işlerde ödenen ücretler ve yüklenicinin harcadığı emek ve giderler dikkate alınarak belirlenir.

 

3. Bedelin Değişmesi ve Uyarlama

3.1. Sözleşmenin Kurulduğu Zamandaki Belirsizlikler

Eğer götürü bedel üzerinden bir eser sözleşmesi yapılmış ve sonradan beklenmedik durumlar meydana gelmişse (örneğin ciddi fiyat artışları, pandemi gibi olağanüstü durumlar), TBK m. 138 uyarınca sözleşmenin uyarlanması veya feshi gündeme gelebilir.

 

3.2. İş Sahibinin Değişiklik Talepleri

İş sahibi, eserde değişiklik yapılmasını isterse bu değişiklik yükleniciye ek külfet getiriyorsa, yüklenici bu değişiklikleri yerine getirmek zorunda değildir. Eğer yerine getirirse, değişiklik nedeniyle ortaya çıkan ilave bedel talep etme hakkı vardır (TBK m. 484).

 

4. Bedelin Ödenmesi

Bedel kural olarak iş tamamlandığında ve iş sahibine teslim edildiğinde ödenir. Ancak taraflar ödeme konusunda farklı düzenlemeler de yapabilir. Uygulamada, işin belirli aşamalarında yapılan ara ödemeler (hakedişler) sıklıkla tercih edilmektedir. Ayrıca, geç ödeme durumunda yüklenici, temerrüt faizi talep edebilir (TBK m. 117 vd.).

 

5. Yargı Kararları Işığında Değerlendirme

Yargıtay içtihatlarına göre, sözleşmede bedel açıkça belirtilmemişse veya taraflar arasında bedel konusunda uyuşmazlık çıkarsa, mahkeme bedeli bilirkişi incelemesi yoluyla belirlemektedir. Özellikle inşaat işlerinde rayiç bedel, işin mahiyeti ve piyasa koşulları dikkate alınarak yüklenicinin makul bir kar elde etmesi sağlanmalıdır.

 

6. Sonuç

 

Eser sözleşmelerinde bedel unsuru, hem sözleşmenin kurulması hem de ifası açısından büyük önem taşır. Tarafların bu konuda açık ve net düzenlemeler yapması, sonradan çıkabilecek uyuşmazlıkların önüne geçilmesini sağlar. Bedelin belirlenmesi, ödenmesi ve olası değişikliklerde izlenecek yollar, hem TBK hükümleri hem de Yargıtay içtihatlarıyla netleştirilmiştir. Özellikle karmaşık ve uzun süreli projelerde, bedel konusu detaylıca düzenlenmeli ve gerekirse hukuki danışmanlık alınmalıdır.

AVUKAT GİZEM GÜL UZUN