YÖNETİLMESİ GEREKEN İRADE AÇIKLAMASI İLE YÖNETİLMESİ GEREKMEYEN İRADE AÇIKLAMASI
YÖNETİLMESİ GEREKEN İRADE AÇIKLAMASI İLE YÖNETİLMESİ GEREKMEYEN İRADE AÇIKLAMASI: HUKUKSAL İRADE İFADELERİNİN AYRIMI
Giriş
İrade açıklaması, hukuki işlemlerde kişinin gerçek niyetini ortaya koyan en temel unsurdur. Ancak irade açıklamaları, çeşitli açılardan değerlendirilirken, bazı irade açıklamalarının hukuki sonuç doğurabilmesi için yönetilmesi, yani belirli kurallara veya prosedürlere tabi olması gerekir. Diğer yandan, bazı irade açıklamaları ise özel bir yönetim gerektirmeden doğrudan geçerlilik kazanır.
Bu makalede, yönetilmesi gereken irade açıklaması ile yönetilmesi gerekmeyen irade açıklaması kavramları, özellikleri, hukuki önemleri ve uygulamadaki yeri özgün bir bakış açısıyla incelenecektir.
I. Yönetilmesi Gereken İrade Açıklaması: Tanım ve Kapsam
Tanım
Yönetilmesi gereken irade açıklaması, hukuki işlemin geçerliliği için belirli formalitelere, usullere veya prosedürlere bağlı olan irade beyanlarını ifade eder. Bu tür irade açıklamalarında, şekil şartlarına uyulması zorunludur ve aksi takdirde işlemin geçersizliği söz konusu olabilir.
Özellikler
Formalite Bağlılığı: Yazılı şekil, noter onayı, resmi mercilere bildirim gibi şekil şartları aranır.
Hukuki Sonuç: Yönetim gerektiren irade açıklamasında şekil şartlarına uyulmaması işlemi hükümsüz kılar.
Örnekler: Tapu devri işlemleri, vasiyetname düzenlenmesi, bazı sözleşmelerin yazılı yapılması.
II. Yönetilmesi Gerekmeyen İrade Açıklaması: Tanım ve Kapsam
Tanım
Yönetilmesi gerekmeyen irade açıklaması, hukuki işlemin geçerliliği için özel bir şekil veya prosedür gerektirmeyen, sözlü ya da fiili davranışlarla da gerçekleştirilebilen irade beyanlarıdır. Bu tür irade açıklamalarında, içerik ve niyet esas alınır.
Özellikler
Şekil Serbestliği: Yazılılık veya resmi prosedür aranmaz.
Esneklik: Taraflar arası irade beyanı serbestçe ortaya konabilir.
Örnekler: Günlük ticari işlemler, alışveriş, basit sözleşmeler.
III. Hukuki Önemi ve Uygulamadaki Yansımaları
Geçerlilik ve Hükümsüzlük: Yönetilmesi gereken irade açıklamalarında şekil şartlarına uyulmaması işlemi geçersiz kılar. Yönetilmesi gerekmeyen irade açıklamalarında ise, esas olan niyetin varlığıdır.
Delil Sorunları: Yazılı şekil şartları, hukuki uyuşmazlıklarda delil olma özelliği taşır.
Hukuki Güvenlik: Yönetilen irade açıklamaları, hukuki güvenliği artırır.
IV. Örneklerle Açıklama
Yönetilmesi Gereken: Bir taşınmaz satışında tapu siciline şerh koyma işlemi yazılı ve resmi usullerle yapılmalıdır. Bu şartlara uyulmadığında işlem geçersiz olur.
Yönetilmesi Gerekmeyen: Marketten yapılan basit bir alışverişte, sözlü irade beyanı yeterlidir ve özel bir usul aranmaz.
V. Sonuç
İrade açıklamalarının geçerliliği açısından yönetilmesi gereken ve yönetilmesi gerekmeyen açıklamalar arasındaki ayrım büyük önem taşır. Hukuk, bu ayrım sayesinde hem hukuki işlemlerde güvenliği sağlamak hem de günlük hayatın akışını kolaylaştırmak amacındadır. Yönetilmesi gereken irade açıklamalarında şekil şartlarına riayet edilmesi zorunludur; aksi takdirde hukuki sonuç doğmaz. Yönetilmesi gerekmeyen irade açıklamaları ise esnek ve serbest bir şekilde tarafların gerçek iradesini ortaya koyar.