Nefret ve Ayrımcılık Suçu
NEFRET VE AYRIMCILIK SUÇU
Nefret ve ayrımcılık suçu; dil, ırk, milliyet, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefi inanç, din veya mezhep farklılığından kaynaklanan nefret nedeniyle; bir kişiye kamuya arz edilmiş olan bir taşınır veya taşınmaz malın satılmasına, devrine veya kiraya verilmesine, bir kişinin kamuya arz edilmiş belli bir hizmetten yararlanmasına, işe alınmasına veya olağan bir ekonomik etkinlikte bulunmasına engel olunmasıdır.
Nefret ve ayrımcılık suçunun hukuksal konusu nedir?
Nefret ve ayrımcılık suçunun hukuksal konusunu 'eşitlik ilkesi' ve 'ayrımcılık yasağı' oluşturur.
Nefret suçlarında hedef nedir?
Nefret suçlarında hedef mağdurdan öte mağdurun üyesi olduğu sosyal gruptur.
Fail için ise önyargı, açık veya örtülü şekilde suçun işlenme motivasyonunu oluşturmaktadır.
Nefret ve ayrımcılık suçunun faili kimdir?
Bu suçun faili herhangi bir kişi olabilir.
Nefret ve ayrımcılık suçunun mağduru kimdir?
Suçun mağduru, iş, mal veya hizmetten yararlanmak isteyen kimselerdir.
Nefret ve ayrımcılık suçunun seçimlik hareketleri nelerdir?
*Bir kişiye kamuya arz edilmiş olan bir taşınır veya taşınmaz malın satılmasını, devrini veya kiraya verilmesini engellemek
*Bir kişinin kamuya arz edilmiş belli bir hizmetten yararlanmasını engellemek
*Bir kişinin işe alınmasını engellemek
*Bir kişinni olağan bir ekonomik etkinlikte bulunmasını engellemek
Bu suçun manevi unsuru nedir?
Bu suç kasten işkenebilen bir suçtur.
İş sahiplerinin beğenmedikleri kişileri işe almaması bu suçu oluşturur mu?
Hayır, oluşturmaz. Zira buradaki amaç grup mensubiyeti nedeniyle ayrım yaptırmamaktır.
Bu suç teşebbüse elverişli midir?
Bu suç teşebbüse elverişlidir.
İÇTİMA
Bir ekonomik etkinlikte bulunmayı engelleme eylemi, kişiler arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri nedenlerle farklılık gözetilerek işlenirse ayrımcılık suçu; böyle bir ayrım gözetilmeksizin cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla gerçekleştirilirse iş ve çalışma özgürlüğünün ihlali suçu oluşur.
Bu suçun soruşturma ve kovuşturması re'sen mi yapılır?
Re'sen yapılır, şikayet aranmaz.
Nefret ve ayrımcılık suçunda görevli mahkeme hangisidir?
Asliye Ceza Mahkemesidir.
Nefret ve ayrımcılık suçunda şikayet süresi ve zamanaşımı nasıldır?
Nefret ve ayrımcılık suçu şikayete bağlı suçlardan değildir. Bu sebeple Savcılık tarafından re’sen soruşturulur. Dolayısıyla bir şikayet süresi yoktur. Şikayetten vazgeçilmesi de davanın düşmesini sağlamaz.
Nefret ve ayrımcılık için öngörülmüş bir dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Nefret ve ayrımcılık suçunun cezası nedir?
Nefret ve ayrımcılık suçu cezası sınırları maddenin 1 yıldan 3 yıla kadar şeklinde belirlenmiştir.
Adli para cezası işlenen suça karşılık hapis cezasıyla beraber veya tek başına hükmedilen ve belli miktar paranın ödenmesine ilişkin bir ceza türüdür. Maddede ayrıca adli para cezasına hükmedileceği belirtilmemişse de hükmedilecek ceza 1 yıl veya daha az olduğunda bu hapis cezası adli para cezasına çevirilebilir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması işlediği suç belli bir ağırlığa ulaşmayan ve ilk kez suç işleyen sanığın hakkındaki mahkumiyet hükmünün açıklanmasının belli şartlar gerçekleştiği takdirde ertelenmesidir. Nefret ve ayrımcılık suçunda da hükmedilecek ceza 2 yıl veya daha az süreli hapis cezası veya adli para cezası ise hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Aynı zamanda hükmolunan ceza 2 yıl veya daha az ise infazın ertelenmesine de karar verilebilir.
Nefret ve Ayrımcılık Suçu hakkında faydalı bilgiler, Avukat Gizem Gül Uzun tarafından sunulmuştur.
Hakaret ve Tehdit Davasının Temyizinde Karşı Oy ile Nefret Suçunun İşlendiğine Dair Görüş Bildirimi
Dosyada sanık hakkında hakaret ve tehdit suçlarından yargılama yapılmış ve hakaret suçundan mahkumiyet, tehdit suçundan beraat kararı verilmiştir. Yerel mahkemenin vermiş olduğu karara karşılık temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
Sanık, katılana “Senin yerin burası değil, dağda yaşaman lazım, çingene gibisiniz, gecekonduda yaşamışsınız” şeklinde sözler sarf etmiştir.
Yargıtay, dosya incelemesinde, çingene sözünün kendilerini roman olarak ifade eden ve Avrupa’dan Türkiye’ye göç eden vatandaşların kast edildiği, Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünde ise “Hindistan’dan çıktıkları söylenen, dünyanın çeşitli yerlerinde yaşayan bir topluluk” olarak tarif edildiğini belirtmiştir. Sanığın bu sözlerin katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide eden bir boyutta olmaması nedeniyle mahkumiyet kararı verilmesini doğru bulmamış ve bozma kararı vermiştir.
Ancak muhalif üye karşı oy yazısında, çingene sözünün hakaret oluşturmayacağı düşüncesi ile bozma kararının doğru olmadığını belirtmiştir. Karşı oy yazısında, çingene hitabının yurttaş bilincine ulaşan bir toplumda kabul edilemeyeceği, çingene sözünün iç dünyada olumsuz algılar içereceği belirtilmiştir. Sanık, bu sözü söylerken o toplumsal kesim ile ilgili sosyolojik belirleme yapmadığı açık olduğunu, katılanı küçük düşürdüğünü ve katılanın küçük düşürücü olarak algıladığını eklemiştir. Bu nedenlerle sanığın üzerine atılı suçun unsurlarının oluştuğu, yerel mahkemenin mahkumiyet hükmünün isabetli olduğundan onanması gerektiğini belirtmiştir.
Diğer karşı oy yazısında ise somut olayda, sanığın katılana karşı senin yerin burası değil dağda yaşaman lazım perdeleriniz çingene perdesine benziyor denilmiştir. Bu nedenle karşı oyda, çingene olarak kabul edilen topluluğun taşıdığı aidiyet, karakteristik özelliğe karşı hareket edilmiş olabileceği belirtilmiştir. Çingeneliğin elbette utanılacak bir hareket olmadığı kabul edilecek bir özellik olmadığı, çingeneliği küçümseyen anlayışın cezalandırılması gerektiği de eklenmiştir. Bu nedenle Yargıtay tarafından verilecek olan karara katılmayarak önyargı saikiyle nefret ve ayrımcılık suçunun işlendiği kabul edilmiştir. (Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2015/997 Esas, 2015/580 Karar)
GİZEM UZUN HUKUK VE DANIŞMANLIK BÜROSU
