EVLAT EDİNME ŞARTLARI
EVLAT EDİNME ŞARTLARI
Evlat edinme, mahkeme kararıyla gerçekleşen ve evlat edinen ile evlatlık arasında hukuken soybağı kuran özel bir hukukî işlemdir. Bu işlem ancak belirli şartların varlığı hâlinde mümkündür.
I. EVLAT EDİNEN AÇISINDAN ŞARTLAR
1. Yaş Şartı
Evlat edinen kişi en az 30 yaşında olmalıdır.
Eşler birlikte evlat ediniyorsa, her ikisinin de 30 yaşında olması gerekir (TMK m. 305).
İstisna: Evlat edinilecek çocuk, en az 5 yıldır evlat edinen tarafından bakılıp büyütülmüşse, yaş şartı aranmaz.
2. Evli Olmayanlar
Bekâr biri tek başına evlat edinebilir. Ancak çocuk evli kişilerin ortak çocuğu gibi işlem görmez.
3. Evli Olanlar
Evli bireyler, ancak birlikte evlat edinebilirler. Tek başına evlat edinme istisnai hâllerde mümkündür (örneğin, diğer eşin öz çocuğunu evlat edinmesi gibi).
4. Bakma ve Eğitme Yeterliliği
Evlat edinen, çocuğa bakabilecek, eğitimini sağlayabilecek, sağlıklı aile ortamı sunabilecek durumda olmalıdır.
Aile mahkemesi, sosyal hizmet uzmanı raporu ile bu durumu değerlendirir.
5. Evlat Edinilecek Çocuğun En Az 1 Yıl Bakımı
Evlat edinilecek çocuk, en az 1 yıl süreyle evlat edinmek isteyen kişinin yanında bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır (TMK m. 305/2).
II. EVLATLIK (ÇOCUK) AÇISINDAN ŞARTLAR
1. Yaş Sınırı
Evlat edinilecek kişi küçük (18 yaşından küçük) ya da kısıtlı olabilir.
Reşit (18 yaş üstü) biri de evlat edinilebilir, ancak özel koşullar gerekir (aşağıda bkz).
2. Rıza Şartı
Küçüğün anne ve babasının rızası gerekir.
Ebeveynler, doğumdan itibaren 6 hafta geçmeden evlat edinmeye rıza gösteremez (TMK m. 309).
Rıza, noter huzurunda ya da mahkemede verilmelidir.
❗ Anne-babanın rızası, bazı durumlarda aranmadan da evlat edinme yapılabilir:
Anne-baba bulunamıyorsa,
Velayet hakları kaldırılmışsa,
Uzun süre ilgisiz kalmışlarsa (fiilen terk durumu).
3. Evlatlığın Rızası
12 yaşını doldurmuş çocuklar, evlat edinmeyi kendi rızalarıyla kabul etmelidir (TMK m. 313).
III. REŞİT BİRİNİN EVLAT EDİNİLMESİ
Reşit (18 yaşından büyük) bir kişi de bazı özel şartlarla evlat edinilebilir:
Evlatlık, küçüklüğünden itibaren en az 5 yıl süreyle evlat edinen tarafından bakılmış ve büyütülmüş olmalıdır.
Reşit evlatlık, evlat edinmeye açıkça rıza göstermelidir.
Mahkeme, evlat edinmenin haklı sebeplere dayandığını incelemek zorundadır.
IV. MAHKEME SÜRECİ
Evlat edinme talebi, Aile Mahkemesi’ne yazılı dilekçe ile yapılır. Süreçte:
Sosyal hizmet uzmanı tarafından ön inceleme ve değerlendirme raporu hazırlanır.
Evlat edinme şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği araştırılır.
Mahkeme, tüm şartlar oluşmuşsa evlat edinmeye karar verir.
V. SONUÇLARI
Evlat edinme kararıyla:
Evlat edinilen, evlat edinenin öz çocuğu gibi kabul edilir.
Soyadı değişir, evlat edinenin soyadını alır.
Nüfus kaydı, evlat edinenin çocuğu olarak değiştirilir.
Miras, nafaka ve evlenme yasağı gibi hukuki sonuçlar doğar.
Özet Tablo:
Şart Açıklama
Yaş sınırı (Evlat edinen) En az 30 yaşında olmak
Ortak evlat edinme Evli eşlerin birlikte başvurması şart
1 yıl birlikte yaşama Çocuk en az 1 yıldır yanında kalmalı
Anne-baba rızası Varsa yazılı rıza şart (istisnalar mevcut)
Evlatlığın rızası 12 yaş ve üstü çocukta aranır
Mahkeme kararı Evlat edinme ancak mahkeme kararıyla olur
Reşit evlatlık 5 yıl bakılmış olmalı ve açık rızası alınmalı
