EL ATMANIN ÖNLENMESİ ARABULUCULUK BAŞVURUSU ÖRNEĞİ
KAYSERİ ARABULUCULUK BÜROSUNA
BAŞVURAN : *************
VEKİLİ : Av. Gizem Gül Uzun, 0552 402 13 28
KARŞI TARAF : **********************
KONU : Müdahalenin meni, eski hale getirme, yıkım, kal ve ecrimisil talebi hk.
AÇIKLAMALAR :
1.Müvekkilimiz **********, ''************'' adresinde dükkan işletmektedir. Bu adreste dört katlı apartman bulunmakta olup, alt katında dükkan bulunmaktadır. Bu bina dört katlıdır, her katta iki daire bulunmaktadır, toplam 8 daire bulunmaktadır. Binadaki daireler, konut niteliğindedir. Müvekkilimiz dükkanda kiracıdır. Kira sözleşmesi ektedir.
2.Bahse konu binanın dördüncü katında sekiz nolu daireden ********ve diğeri 5 nolu daire sahibi yani mülk sahipleri, dükkan önüne araç park yeri inşa etmişlerdir. Bu kişiler, dükkanın hemen önüne araç park bariyerleri takmışlardır. Müvekkil de kibarca bu kişileri sözlü olarak uyarmıştır. Zira bu araç park yeri, müvekkilin giriş çıkışına engel olmaktadır, müvekkilin yük taşımasına engel olmaktadır. Müvekkil, arabayı yanaştırıp yükleme yapamamaktadır.
3.Müvekkil, Kocasinan Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğüne başvuru yapmıştır. Yapılan başvuru sonucu müvekkile yanıt gelmiş olup, gelen yanıt da müvekkil lehinedir. E-59158055-000-202/********* TARİH VE 2416 SAYILI DİLEKÇEDE ''ZEMİN VEYA BODRUM KATLARINDA DÜKKAN YAPILMASINA MÜSAADE EDİLEN YAPILARDA, YOLA BAKAN BAHÇELERDE BAHÇE DUVARI VEYA TRAFİĞİ TEHLİKEYE DÜŞÜRECEK ENGELLER YAPILAMAZ HÜKMÜ GEREĞİNCE DÜKKAN ÖNÜNÜN KAPATILMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR'' DENİLMİŞTİR.
4.''Konu ile ilgili 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 16.maddesinde kat malikleri ana gayrimenkulün bütün ortak yerlerine, arsa payları oranında, ortak mülkiyet hükümlerine göre malik olurlar. Aynı kanunun 19.maddesinde ise kat malikleri, anagayrimenkulün bakımına ve mimarı durumu ile güzelliğini ve sağlamlığını titizlikle korumaya mecburdurlar. Bu aşamada 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu ek madde 1-(EK: 13/4/1983-2814/15 md.) bu kanunun uygulanmasından doğacak her türlü anlaşmazlık sulh mahkemelerinde çözümlenir. Hükmü gereği kat maliklerinin kendi aralarındaki kat mülkiyetinden kaynaklı sorunlarda ve anlaşmazlıkta belediyemizin taraf olması hukuken mümkün değildir. Konuyla ilgili yargı yoluna başvurulması gerekmektedir.'' denilmiştir.
5.Müvekkil, bahse konu olayı yargıya taşımadan önce karşı tarafı sözlü olarak defalarca uyarmıştır. Buna rağmen karşı taraf, çözüm üretmek yerine müvekkile sinkaflı küfürler etmiş ve müvekkili tehdit etmiştir.
6.Karşı tarafın bina karar defteri yoktur, bina yönetimince kat malikleri tarafından alınmış bir karar yoktur. Buna rağmen karşı taraf, araç bariyerleri takmış, araç otoparkı yapmıştır. Kocasinan Belediye tarafından müvekkile böyle durumlarda beşte dört rıza olması gerekiyor, plan proje tadilatı olması gerekir denilmiştir. Ancak somut olayda bina karar tasdik defteri dahi ibraz edilmemiştir.
7.Araç bariyerlerinin sökülmesi, yıkımı, kaldırılması gerekmektedir.
El atmanın önlenmesi, diğer adıyla müdahalenin meni davası, aynî hak sahibi olan kişinin bu hakkına konu mal varlığına, üçüncü bir kişi tarafından haksız biçimde el atılmasına karşı açılan ve haksız el atmanın sonlandırılmasını amaçlayan bir eda davasıdır.
Malike ait taşınmaz, haksız el atan tarafından fiili olarak kullanılmış yahut malikin taşınmazdan yararlanması haksız el atma sonucu engellenmiş ise bu halde el atmanın önlenmesi davası ile birlikte ecrimisil davası da açılabilecektir. Bu durumda ecrimisil haksız işgalden kaynaklı olacaktır.
Elatmanın Önlenmesi Davasının Şartları
El atmanın önlenmesi davası, aşağıdaki üç şartın gerçekleşmesi halinde açılabilmektedir:
1. Ayni veya Kira vb. Şahsi Hak Sahibi El Atmanın Önlenmesi Davası Açabilir
Taşınır veya taşınmaz malda bir ayni hak olan mülkiyet hakkı sahibi veya sınırlı ayni hak (intifa hakkı, sükna hakkı, üst hakkı, geçit hakkı vb.) sahipleri haksız el atmalara karşı, el atmanın önlenmesi (müdahalenin men’i) davası açabilir. Ayrıca, bir hukuki ilişkiye dayanan şahsi hakkını ispatlayan kişisel hak sahibi de el atmanın önlenmesi davası açabilir. Örneğin, bir yeri mülkiyet hakkı sahibinden kiralayan kiracı, kiraladığı taşınmaz haksız bir şekilde işgal edildiğinde işgalciye karşı müdahalenin önlenmesi davası açabilir.
Taşınmaz mallarda tapu sicilinde ayni hak sahibi olarak gözüken kimseler el atmanın önlenmesi davası açabilir. Taşınırlar açısından ise zilyetlik mülkiyet karinesi teşkil ettiğinden uygun bir şekilde ayni hak ispatlanmalıdır.
Elbirliği mülkiyeti veya paylı mülkiyet hallerinde her ortak/paydaş el atmanın önlenmesi davası açabilir. Bu durumda el atmanın önlenmesi davası açan paydaşın payı oaranında (veya örneğin ortağın miras hissesi oranında) değil, malın tümü hakkında el atmanın önlenmesi kararı verilmelidir (Y8HD-K.2021/5160).
2. El Atmanın Başlamış veya Başlama Tehlikesi Olmalıdır
El atmanın önlenmesi davası açılabilmesi için taşınır veya taşınmaz mal üzerindeki ayni veya şahsi hakka el atılmış olmalı veya elatma tehlikesi bulunmalıdır. El atmanın gelecekte vuku bulacak olması önceden elatmanın önlenmesi davası açılmasına engel değildir.
Elatmanın önlenmesi davası, ayni hakka (mülkiyet, intifa vb.) elatmanın sona erdirilmesi veya elatma tehlikesinin engellenmesini hedeflemektedir.
3. El Atma Haksız Olmalıdır
Ayni veya şahsi hakka haksız bir şekilde el atılmış olması gerekir. Haksız el atma doğrudan ayni/şahsi hakka yapılmış olabileceği gibi çeşitli vasıtalar veya şahıslar kullanılarak dolaylı bir biçimde de yapılabilir. Elatma doğrudan bir insan fiili ile yapılabileceği gibi dolaylı bir biçimde bir insanın yarattığı durum nedeniyle de gerçekleşebilir. Örneğin, bir taşınmaza kamyondan çöp dökmek doğrudan el atma, bir taşınmazın manzarasını kapatmak dolaylı el atma olarak kabul edilir.
Özellikle belirtelim ki, ayni/şahsi hakka yapılan müdahale bir yasa hükmünden veya sözleşmeden kaynalanmaktaysa ortada haksız bir el tama fiilinden bahsedilemeyecektir. Ayni hakka yapılan müdahalenin haksız kabul edilebilmesi için hiçbir hukuki dayanağının olmaması gerekir. Örneğin, süresi dolsa da usulüne uygun bir şekilde feshedilmemiş kira sözleşmesine dayanarak bir taşınmazı kullanan kimse, sözleşmeye dayalı bir hakkı kullandığından ortada haksız bir el atma söz konusu olmayacaktır.
Kural olarak hiçbir arazi maliki, komşu taşınmazda yapılan bir yapının kendi arazisine taşırılmasına katlanmakla yükümlü değildir. Bu nedenle TMK’nın 683/2. maddesine göre haksız el atmanın önlenmesini dava edebilir. Ancak yapıyı yapan malik, yapıyı taşırmasına imkân veren bir irtifak hakkına sahip ise komşu arazi maliki yapının kendi arazisine taşırılmasına katlanmakla yükümlü olur ve böyle bir durumda yapının taşırılan kısmının mülkiyeti, arazi malikine değil yapıyı yapan malike ait olur (HGK-K.2021/1241).
El Atmanın Önlenmesi Davasında Ek Talepler (Ecrimisil, Yıkım vb.)
El atmanın önlenmesi davası, haksız el atmaya son vermek amacıyla açılmaktadır. Bazı durumlarda haksız el atma ayrıca bir zarara da sebebiyet vermektedir. Şahsi veya ayni hak sahibi (mülkiyet hakkı, intifa hakkı, oturma hakkı vb) haksız el atma nedeniyle oluşan zararın da giderilmesini talep edebilir. Haksız el atma halinde zararın giderilmesi amacıyla şu taleplerde bulunulabilir:
Şahsi veya ayni hak sahibi, haksız el atmadan dolayı zedelenmiş veya bozulmuş malın eski hale getirilmesini isteyebilir.
Haksız müdahale edilen taşınmaz üzerinde muhdesat varsa, muhtesatın yıkımı (kal’i) veya kaldırılmasını talep edebilir. Örneğin, taşınmaz üzerinde haksız ve kötüniyetli bir şekilde bina inşa eden kişinin inşa ettiği bu bina muhtesat olarak kabul edildiği için, mülkiyet hakkı sahibi bu binanının yıkılmasını (kal’ini) talep edebilir.
Şahsi veya ayni hak sahibi haksız işgale uğrayan mal için ecrimisil (haksız işgal tazminatı) talep edebilir.
El atmanın önlenmesi davasında, yukarıdaki hususlar ayni/şahsi hak sahibi tarafından talep edilmedikçe kendiliğinden karar veremez. Örneğin, mülkiyet hakkı sahibi el atmanın önlenmesi yanında, hem yıkım hem de ecrimisil talep ediyorsa dava dilekçesinde bu talepleri ayrı ayrı ileri sürmesi gerekir.
Paylı Mülkiyette ve Elbirliği Mülkiyetinde El Atmanın Önlenmesi
El atma haksız fiil niteliğinde olduğundan elbirliği mülkiyetinde her ortak, paylı mülkiyette her paydaş üçüncü kişilere karşı tek başına elatmanın önlenmesi (meni müdahale) davası açabilir.
Paydaşlar birbirine karşı da elatmanın önlenmesi davası açabilir. Paylı mülkiyette taşınmazdan yararlanamayan paydaş, engel olan öteki paydaş veya paydaşlardan payına vaki el atmanın önlenilmesini her zaman isteyebilir. Hatta elbirliği mülkiyetinde dahi paydaşlardan biri öteki paydaşların olurlarını almadan veya miras şirketine temsilci atanmadan tek başına ortak taşınmazdan yararlanmasına engel olan ortaklar aleyhine el atmanın önlenilmesi davası açabilir. Ancak, o paydaşın payına karşılık çekişmesiz olarak kullandığı bir kısım yer varsa, açacağı el atmanın önlenilmesi davasının dinlenme olanağı yoktur. Yerleşmiş Yargıtay İçtihatlarına ve aynı doğrultudaki bilimsel görüşlere göre payından az yer kullandığını ileri süren paydaşın sorununu el atmanın önlenilmesi davası ile değil, kesin sonuç getiren taksim veya şuyuun satış yoluyla giderilmesi davası açmak suretiyle çözümlemesi gerekmektedir (Y8HD-K.2020/7172).
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerden ötürü araç bariyerlenin sökülmesi, kaldırılması, yok edilmesi, eski hale getirilmesini talep ederiz. Ayrıca eski hale getirilmesini talep ederiz. Ayrıca ecrimisil talebimiz bulunmaktadır. Otoparkın kaldırılmaması ve araç bariyerlerinin sökülmemesi, yok edilmemesi halinde her türlü yasal hakkımızı kullanacağımızı bildiririz. 27.12.2024
BAŞVURAN VEKİLİ
AV.GİZEM GÜL UZUN
