Cari Hesap Nedir? / Hukukta Cari Hesap

Cari Hesap Nedir? / Hukukta Cari Hesap

Cari Hesap Nedir? / Hukukta Cari Hesap


Cari Hesap Nedir? / Hukukta Cari Hesap

Cari hesap nedir?

Birbirleriyle devamlı ticari ilişki içinde olan taraflar devamlılık arz edecek şekilde ve karşılıklı olarak birbirleri ile alacaklı-borçlu olduklarında, bu alacak ve borçları her bir işlem için tek tek takas etme yolunu seçebilir. Ancak aralarında her gün onlarca işlem yapan kişiler bakımından bu pratik bir yol değildir.

Ayrıca örneğin bu hesaplaşma haftalık yapılıyorsa, her hafta taraflar birbirlerine takastan sonra ödeme yapacaktır.

Onlarca-yüzlerce işlemde tarafların hangisinin tek tek alacaklı-borçlu olduğunun saptanması yerine, belli dönemlerde bu takas işleminin toplu olarak gerçekleştirilmesi zaman ve emek tasarrufu demektir.

Yine cari hesapta örneğin iki ya da üç ayda bir hesap kesilecekse, bu hesap devresi sonrasında taraflar birbirlerine herhangi bir ödeme yapmaz. Taraflar bundan karşılıklı olarak vazgeçmiştir.

Aksine, hesap dönemi sonunda takastan sonra arta tutar kimin lehine ise bir sonraki hesap devresine alacak kalemi olarak yazılır ve sözleşme sona erdiğinde dönem dönem yapılan bu hesaplama sonucunda kimin alacağı fazla çıkmışsa, ödeme yapılır ve sözleşme sona erdikten sonra borç muaccel olur.

Cari hesap ilişkisi ile genel takas arasındaki en önemli fark budur.Cari hesapta hesap kesilince kimin kimden ne miktar talep edeceği değil, bir sonraki hesap devresine kimin önde gideceği saptanır.

Sonuç olarak cari hesap; iki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşmedir.

Cari Hesap Nedir? / Hukukta Cari Hesap

Cari hesap sözleşmesi yapabilmek için tacir olmak şart mıdır?

Cari hesap sözleşmesi yapmak için tacir olmak gibi bir koşul yoktur. Tacir olmayanlar arasında da yapılabilir. Ama uygulamada daha çok aralarında devamlı ticari ilişkiler olan tacirler arasında yapıldığını görmekteyiz.

Uygulamada daha çok hangi alacaklar için cari hesap sözleşmesi kurulmaktadır?

Uygulamada daha çok para alacakları için cari hesap ilişkisi kurulmaktadır.

Hangi alacaklar cari hesaba geçirilir?

Cari hesaba kural olarak cari hesap sözleşmesinin kurulmasından sonraki alacaklar geçirilir. Ancak taraflar aksini kararlaştırabilir.

 

Bir kambiyo senedinin cari hesaba kaydı sağlanabilir mi?

Bir kambiyo senedinin cari hesaba kaydı bedelinin tahsil edilmesi halinde geçerli olmak şartıyla gerçekleşmiş sayılır.

Ancak bu hüküm gereğince cari hesaba kaydedilip bedeli tahsil edilemeyen kambiyo senedi, sahibine geri verilerek kaydı silinir.

Şarta bağlı alacaklar cari hesaba geçirilebilir mi?

Şarta bağlı alacaklar da cari hesaba geçirilebilir ancak bunun için hesabın kapatılması sırasında şartın gerçekleşmiş olması gerekir.

Hangi alacaklar cari hesaba geçirilemez?

Takası caiz olmayan alacaklar cari hesaba geçirilemez.

Tevdi edilmiş eşyanın geri verilmesine veya bedeline ilişkin alacaklar

Haksız olarak alınmış veya aldatma sonucunda alıkonulmuş eşyanın geri verilmesine veya bedeline ilişkin alacaklar

Nafaka ve işçi ücreti gibi, borçlunun ve ailesinin bakımı için zorunlu olup, özel niteliği gereği doğrudan alacaklıya verilmesi gereken alacaklar

Cari hesap nasıl sona erer?

Cari hesap sözleşmesi belirli süreli olarak yapılmışsa bu sürenin dolması ile kendiliğinden; belirsiz süreli ise herhangi bir önele gerek olmaksızın feshi ihbar yoluyla sona erer.

Ölüm, kısıtlanma, iflas, bakiye artığının haczi de sona erme nedenlerinden biridir.

Cari hesap sözleşmesinde zamanaşımı nasıldır?

Cari hesap sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 5 yıldır.

 

Cari hesap, ticaret ve finans dünyasında sıkça kullanılan bir terimdir ve iki taraf arasında sürekli olarak yapılan alışverişlerin, ödemelerin ve alacakların kaydedildiği hesap türüdür. Genellikle işletmelerin birbirleriyle yaptıkları ticari ilişkilerde, ya da bir müşteri ve bir işletme arasında, işlemlerin sürekli olarak birbirini takip etmesi amacıyla kullanılır.

 

Cari hesap, her iki tarafın da haklarını ve borçlarını dengeleyebilmesi için açılır ve her bir işlemde alınan veya verilen ödeme kaydedilir. Bu tür hesaplar, genellikle faiz işletilmez, ama taraflar arasında yapılan tüm ödeme ve alacak işlemleri düzenli olarak takip edilir.

 

Cari Hesabın Özellikleri:

Sürekli ve Dönen Hesap: Cari hesap, zamanla açılan ve kapanan bir hesap değildir. İki taraf arasında sürekli bir işlem yapıldığından, hesap üzerinde alacak ve borçlar sürekli değişir. Hesap, düzenli olarak biriken alacak ve borçları gösterir.

 

Ödemeler ve Alacaklar Takip Edilir: Cari hesap, taraflar arasında yapılan alacak ve ödeme işlemlerini kaydeder. Örneğin, bir şirketin müşterisinden alacağı bir borç veya müşterinin yaptığı ödeme bu hesapta izlenir.

 

İki Taraflı Takip: Cari hesap genellikle hem alacak hem de borç ilişkisini içerdiği için her iki tarafın da bakiyesi sürekli kontrol edilebilir. Bu hesaplar, alacaklı ve borçlu tarafları düzenli olarak bilgilendirir.

 

Faiz Uygulaması: Eğer taraflar arasında yapılan anlaşmalara bağlı olarak faiz söz konusuysa, cari hesap üzerinde bu faizler de işlem görebilir. Ancak bazı cari hesaplarda faiz uygulanmayabilir.

 

İzleme ve Kapama: Cari hesaplar her zaman açık kalır, ancak belirli periyotlarla taraflar arasındaki alacak ve borçlar dengelenir. Yani, bir şirket ya da müşteri borcunu ödedikçe hesaplar güncellenir ve sıfırlanabilir.

 

Cari Hesap Türleri:

Müşteri Cari Hesabı:

Bir işletmenin, bir müşteriyle yaptığı işlemler sonucunda oluşturulan hesap türüdür. Müşterinin ödeme yaptığı veya işletmeden mal aldığı her işlem, müşteri cari hesabında kaydedilir. Bu hesap, işletmenin müşteriyle olan ticari ilişkisinin durumunu gösterir.

 

Tedarikçi Cari Hesabı:

Bir işletmenin, bir tedarikçiyle yaptığı ticari ilişkiler sonucunda oluşturulan cari hesap türüdür. Tedarikçiden alınan mal veya hizmetlere ilişkin borçlar bu hesapta yer alır.

 

Banka Cari Hesabı:

Bankalar arasında yapılan işlemler ve hesap hareketleri de bir cari hesapta takip edilir. Bankalar, müşterilerinin işlemlerini kaydederek her iki tarafın da borç ve alacak ilişkilerini izler.

 

Cari Hesap Kullanım Alanları:

Ticari İlişkilerde:

İşletmeler, mal veya hizmet alım satımlarında cari hesap kullanarak birbirlerine olan borç ve alacakları düzenli şekilde takip eder. Bu, ödeme planlarını yönetmek ve finansal düzeni sağlamak açısından önemlidir.

 

Bankacılık:

Bankalar, müşterilerine birden fazla işlemi kaydedebilecekleri cari hesaplar sunarak, bankacılık hizmetlerini düzenler. Müşteriler, hesaplarındaki para giriş ve çıkışlarını bu hesap aracılığıyla takip eder.

 

Bireysel Kullanım:

Bir kişi, banka veya diğer finansal kuruluşlarla olan ilişkilerini ve hesap hareketlerini cari hesaplar üzerinden takip edebilir. Özellikle, düzenli ödeme yapılacak ve alınacak bir ilişki varsa bu hesap kullanışlı olur.

 

Örnek:

Bir işletme, bir tedarikçisinden mal alır ve ödeme için belirli bir süre tanır. Tedarikçiyle yapılan bu anlaşma, işletmenin tedarikçi cari hesabında kaydedilir. Eğer işletme ödeme yaparsa, borçları bu hesapta azalır. Aynı şekilde, bir müşteri işletmeden mal alır ve borçlanırsa, müşteri cari hesabı oluşturulur ve her ödeme yapıldığında bu hesapta düzenlemeler yapılır.

 

Sonuç Olarak:

Cari hesap, bir işletmenin veya bireyin sürekli olarak işlem yaptığı ticari ilişkilerde kullanılan önemli bir hesap türüdür. Alacaklar ve borçlar düzenli bir şekilde takip edilerek, her iki tarafın da mali durumu hakkında net bir izlenim edinilmesini sağlar. Bu hesap, ticari düzenin korunması ve finansal yönetimin sağlanması açısından kritik bir araçtır.

 

 

 

 

AVUKAT GİZEM GÜL UZUN