SUÇ ÜSTLENME SUÇU VE CEZASI: SUÇLULUĞUN KAMUFLE EDİLMESİNE KARŞI HUKUKİ DİRENÇ
Giriş
Hukuk sistemleri, suç işleyen kişilerin sorumluluktan kaçmasını engellemek amacıyla çeşitli suç tipleriyle düzenlemeler yapmıştır. Bunlardan biri olan suç üstlenme suçu, aslında suçu işlemiş olmayan bir kişinin, başka birinin işlediği suçu üstlenmesi durumudur. Bu davranış, suçun gerçek failinin ortaya çıkmasını engelleyerek adaletin sağlanmasını zorlaştırır. Türk Ceza Kanunu’nda açık bir şekilde düzenlenmemiş olmakla birlikte, bu eylem çeşitli yasal hükümler kapsamında değerlendirilir ve cezai yaptırımlar uygulanır.
1. Suç Üstlenmenin Tanımı
Suç üstlenme, bir kimsenin başkasının işlediği bir suçu kendisi işlemiş gibi beyan etmesi veya resmi makamlara bu yönde ifade vermesi durumudur. Bu durum, özellikle savcılık ve polis soruşturmalarında ortaya çıkar.
2. Hukuki Durum ve Düzenlemeler
Türk Ceza Kanunu’nda doğrudan “suç üstlenme” başlıklı bir madde olmamakla birlikte, aşağıdaki hükümler çerçevesinde değerlendirilir:
-
TCK m. 272 – Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme: Suç üstlenen kişinin, gerçek failin ortaya çıkmasını engelleme kastıyla hareket etmesi bu madde kapsamına girebilir.
-
TCK m. 289 – Resmi belgede sahtecilik ve yalan ifade: Suç üstlenen kişi, resmi makamlara yanlış beyanda bulunarak belge üzerinde sahtecilik veya yalan ifade suçunu işlemiş sayılabilir.
-
TCK m. 206 – Suçtan kurtulmak için tanıklıkta yalan söyleme: Eğer suç üstlenme, yalan tanıklıkla gerçekleşmişse, bu madde kapsamında cezalandırılır.
Ayrıca, suç üstlenen kişi, kişilerin kamu görevlerini kötüye kullanmalarına yardımcı olmuş olabilir ki bu da ek suç tiplerini doğurabilir.
3. Suç Üstlenme Suçunun Unsurları
-
Fiil: Başkasına ait suçu kendine mal etme veya suçluymuş gibi resmi makamlara ifade verme.
-
Kast: Bilinçli ve isteyerek suçu üstlenme iradesi.
-
Haksızlık: Gerçek failin ortaya çıkmasını engellemek suretiyle adaleti yanıltmak.
4. Cezai Yaptırımlar
Suç üstlenme eyleminin kendisi doğrudan cezalandırılmasa da, bu eylem;
-
Yalan tanıklık suçu,
-
Resmi belgede sahtecilik,
-
Adaleti yanıltma gibi suçlara zemin hazırlar.
Bu nedenle, failin alacağı ceza, üstlendiği eyleme göre değişir.
Örneğin:
-
Yalan tanıklık (TCK m. 272): 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası.
-
Resmi belgede sahtecilik (TCK m. 204): 1 yıldan 5 yıla kadar hapis.
-
Adaletin yanıltılması nedeniyle verilen cezalar ağırlaştırılabilir.
5. Uygulamada Suç Üstlenme Durumları
-
Arkadaşın suçu üstlenmesi: Bir kişi, arkadaşının işlediği hırsızlık suçunu üstlenerek polis ve mahkemede ifade verir.
-
Aile bireylerinin koruma amaçlı üstlenme: Aile içi koruma refleksiyle suç işlemiş bireyin suçunu üstlenmek.
-
Organize suçlarda üstlenme: Suç örgütü üyeleri arasında gerçek failin ortaya çıkmasını engellemek amacıyla üstlenme yapılması.
6. Toplumsal ve Hukuki Etkileri
Suç üstlenme, adaletin işleyişini ciddi şekilde aksatır. Gerçek suçlu ceza almadan kurtulabilirken, masum olan suç üstlenen kişi cezalandırılır. Bu durum, hukuk güvenliği ve toplum vicdanında derin yaralar açar.
Bu nedenle:
-
Soruşturma ve kovuşturma makamları, ifadelerin doğruluğunu titizlikle araştırmalıdır.
-
Yanlış beyan ve üstlenmelerin önüne geçmek için adli yöntemler geliştirilmelidir.
7. Sonuç
Suç üstlenme suçu, hukukun ve toplum düzeninin işleyişine zarar veren bir durumdur. Direkt cezai yaptırımı bulunmasa da, ilgili diğer suçlarla beraber değerlendirildiğinde ağır cezalara yol açar. Adalet sisteminin sağlıklı işlemesi için bu tür davranışlara karşı titiz ve etkin önlemler alınması şarttır.
Suç Üstlenmeye Örnekler
-
Arkadaş İçin Suç Üstlenme
Bir kişi, arkadaşının işlediği hırsızlık suçunu kabul ederek polis veya mahkemede “Ben yaptım” diyorsa, suç üstlenme gerçekleşmiştir. -
Aile Üyesi İçin Suç Üstlenme
Bir baba, oğlunun işlediği bir trafik kazası sonrası meydana gelen suçlamayı kendi üzerine alırsa, suç üstlenme söz konusudur. -
İş Arkadaşını Koruma Amaçlı Üstlenme
Bir çalışan, iş yerinde yaptığı yolsuzluk veya hırsızlık fiilini iş arkadaşının üzerine yıkmak yerine kendisi üstleniyorsa. -
Organize Suçlarda Suç Üstlenme
Bir suç örgütü üyesi, başka bir üyenin gerçekleştirdiği suçları üstlenerek gerçek failin ortaya çıkmasını engeller. -
Yalan İfade Vererek Suç Üstlenme
Soruşturma sırasında, suçlu olmayan kişi, gerçek suçlunun ortaya çıkmaması için savcılığa yalan ifade verir ve suçu kendi üzerine alır.
Bu durumlarda, suç üstlenen kişi gerçekte suç işlemediği halde cezai sorumluluğa maruz kalabilir. Ayrıca, gerçek suçlu serbest kalabilir, bu da hukukun temel prensiplerine aykırıdır.
