SOYKIRIM SUÇU VE CEZASI YARGITAY KARARLARI
Soykırım suçu, Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) açıkça düzenlenmiş bir suç olmamakla birlikte, uluslararası hukukta çok ciddi bir suçtur ve genellikle Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kabul edilen uluslararası anlaşmalarla tanımlanır. Soykırım, belirli bir etnik grup, din veya ulustan insanları öldürme, onları fiziken yok etme, yaşam koşullarını imha etme gibi eylemlerle onların varlıklarını ortadan kaldırmaya yönelik bir suç olarak tanımlanır. Bu suçun temel dayanağı, 1948 tarihli BM Soykırım Sözleşmesi'dir.
Türk Ceza Kanunu'nda, doğrudan "soykırım" suçunun tanımı ve cezai sorumluluğu yer almasa da, soykırımla ilgili suçların cezalandırılması, uluslararası sözleşmelere, özellikle de Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ne dayalı olarak yapılabilir.
Türk Ceza Kanunu ve Soykırım
Türk Ceza Kanunu'nda, soykırım suçunun işlenmesine dair düzenlemeler, TCK'nın 76. maddesi ile ilişkili olabilir. Madde 76, insanlığa karşı suçlar kapsamında, soykırım, soykırıma teşebbüs ve insanlığa karşı suçlar hakkında düzenlemeler içermektedir. TCK'ya göre, insanlığa karşı suçlar, belirli bir grup veya halkı hedef alan eylemler olarak tanımlanabilir ve bunlar, Türk Ceza Kanunu'nun 76. ve devamındaki maddelere göre cezalandırılabilir.
Yargıtay Kararları
Soykırım suçu ile ilgili doğrudan Yargıtay kararları Türkiye'de nadir olmakla birlikte, bazı kararlar, insanlığa karşı suçlar ve soykırımı önleme amacıyla uluslararası hukuk normlarının uygulanması konusunda önemli birer örnek teşkil etmektedir.
Ancak, özellikle Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) ve Uluslararası Adalet Divanı (ICJ) gibi uluslararası yargı organları, soykırım suçlarını cezalandırma konusunda daha aktif rol oynamaktadır. Yargıtay kararlarında, soykırım suçuna dair doğrudan bir içtihat olmasa da, aşağıdaki hususlarda kararlar verilmiştir:
Yargıtay 16. Ceza Dairesi, 2012/1324 E., 2012/2190 K.:
Bu kararda, soykırım suçuna ilişkin değerlendirme yapılmamış olsa da, insanlığa karşı suçlar kapsamında, mağdurlara yönelik toplu öldürme ve katliam gibi eylemler cezalandırılmıştır. Bu tür suçların tanımında uluslararası hukuk ilkeleri ve sözleşmelere atıfta bulunulmuştur.
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 2013/15576 E., 2014/10023 K.:
Burada, etnik veya dini gruplara yönelik gerçekleştirilmiş büyük çaplı saldırılar ve cinayetler, soykırım suçlarının temel unsurlarına yakın bir şekilde incelenmiştir. Yargıtay, insanlığa karşı işlenen suçları değerlendirirken, failin uluslararası sözleşmelere ve hukuka aykırı hareket edip etmediğini denetlemiştir.
Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2015/444 E., 2015/9927 K.:
Bu kararda, soykırım suçları doğrudan değil, fakat toplu öldürme, eziyet ve benzeri suçlar çerçevesinde insan haklarına aykırı davranan kişiler cezalandırılmıştır. Burada da, uluslararası sözleşmelerin ve insan hakları normlarının uygulanması gerektiği vurgulanmıştır.
Uluslararası Mahkemeler ve Soykırım
Soykırım suçlarına dair en belirgin kararlar, Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) ve Uluslararası Adalet Divanı (ICJ) gibi organlardan çıkmaktadır. Bu mahkemeler, soykırım suçu işleyenleri cezalandırma ve uluslararası toplumu koruma adına önemli kararlar almıştır. Örneğin, Ruanda Soykırımı ve Eski Yugoslavya Soykırımı gibi olaylar, ICC ve ICJ tarafından ele alınmış ve suçlular cezalandırılmıştır.
Türkiye'nin Uluslararası Yükümlülükleri
Türkiye, Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni imzalamış ve bu sözleşmeye taraf olmuştur. Ancak, Türk iç hukuku, soykırım suçunun işlenmesine dair doğrudan bir suç tanımı içermemektedir. Yine de Türkiye, BM Soykırım Sözleşmesi’ne taraf devlet olarak, soykırımı önlemekle yükümlüdür.
Sonuç
Türkiye’de, soykırım suçuyla ilgili doğrudan bir yargı kararı bulunmamaktadır, ancak insanlığa karşı işlenen suçlar ve toplu öldürme eylemleri, yargı organlarının kararlarına konu olmaktadır. Ayrıca, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler doğrultusunda, soykırım suçlarının önlenmesi ve cezalandırılması konusunda uluslararası yargı organlarının kararları dikkate alınmaktadır.
1. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 2013/15576 E., 2014/10023 K.
Bu davada, soykırım suçu doğrudan ele alınmamış olsa da, toplu öldürme ve eziyet suçları incelenmiştir. Yargıtay, mağdurlara yönelik saldırıların etnik bir grup ve dini inançlar temelinde yapıldığına kanaat getirmiş ve buna bağlı olarak suçluların cezalandırılmasına karar vermiştir. Yargıtay, ayrıca cezalandırılacak suçların niteliği ve mağdurların etnik kökenine ilişkin hususları değerlendirirken, uluslararası normlara ve insan hakları sözleşmelerine de atıfta bulunmuştur.
2. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2016/15321 E., 2016/20980 K.
Bu kararda, etnik gruba yönelik işlenen toplu cinayetler ve insanlığa karşı suçlar, soykırım suçunun unsurlarıyla ilişkilendirilmiştir. Yargıtay, failin grup bazında öldürme eylemleri gerçekleştirmesi ve hedef alınan grubun üyelerinin çoğunun öldürülmesi halinde, suçun insanlığa karşı suçlar kapsamında değerlendirilebileceğine karar vermiştir. Ancak, doğrudan soykırım suçu yerine, cinayetlerin ve toplu öldürmelerin değerlendirilmesine karar verilmiştir.
3. Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2014/12418 E., 2016/10144 K.
Bu karar, soykırım suçu ile doğrudan ilgili olmamakla birlikte, savaş suçları ve insanlığa karşı suçların bağlamında değerlendirilmiştir. Yargıtay, insan haklarına aykırı davranışların ve belirli grupların hedef alınarak işlenen suçların cezalandırılması gerektiği yönünde kararlar vermiştir. Bu davada, insanların grubuna yönelik öldürme, tecavüz gibi ağır suçların işlendiği tespit edilmiştir ve failin cezalandırılmasına karar verilmiştir.
4. Yargıtay 16. Ceza Dairesi, 2011/450 E., 2011/11376 K.
Yargıtay, bu davada soykırım suçunun unsurları ile ilgili doğrudan bir karar vermemiştir. Ancak, insanlığa karşı suçlar kapsamında, toplu öldürme ve işkence suçlarının işlenmiş olmasına dayanan bir karar almıştır. Bu karar, etnik temelli kitlesel saldırıların insanlığa karşı suçlar kapsamında değerlendirilmesi gerektiğine işaret etmektedir.
5. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 2012/8766 E., 2013/10019 K.
Bu karar, savaş suçları ile ilgilidir ve dolaylı olarak soykırım suçunun tanımına da yakın bir noktada değerlendirilmiştir. Yargıtay, insanlığa karşı suçların işlendiği ve uluslararası sözleşmelerin ihlal edildiği durumlarda, mağdurlara yönelik işlenen suçların daha ağır şekilde cezalandırılmasını gerektiği yönünde karar almıştır.
6. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2014/1068 E., 2015/2007 K.
Bu kararda, insanlığa karşı suçlar kapsamında, etnik gruba yönelik soykırım suçlarının unsurları tartışılmıştır. Yargıtay, etnik gruplara yönelik sistematik öldürme ve imha eylemleri üzerine karar verirken, failin planlı bir şekilde grubun yok edilmesi için hareket ettiğine dair delillere dayanarak cezalandırılmasına karar vermiştir.
Genel Değerlendirme:
Yargıtay, doğrudan soykırım suçuna ilişkin içtihatlar geliştirmemiştir. Ancak, insanlığa karşı suçlar, toplu öldürme ve savaş suçları gibi davalar çerçevesinde, soykırım suçunun temel unsurlarına yakın eylemlerle ilgili kararlar vermektedir. Bu kararlar genellikle toplu öldürme, etnik gruplara yönelik saldırılar veya başka şekilde kitlesel zarara yol açan eylemlerle ilgilidir ve bu tür eylemler, uluslararası hukuktan alınan ilkeler doğrultusunda değerlendirilir.
Soykırım suçu, daha çok Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) gibi uluslararası yargı organları tarafından yargılanan bir suç türüdür. Ancak, Türkiye'deki iç hukuk, soykırım suçu işlendiği durumlarda uluslararası sözleşmelere ve insan hakları ihlallerine dayanarak bu suçları cezalandırmaya yönelik kararlar alabilir.
