Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu
KİŞİSEL VERİLERİN KAYDEDİLMESİ SUÇU
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, kişilerle ilgili kişisel veri niteliğindeki bilgilerin hukuka aykırı yollarla kayda alınmasıdır.
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, Türk Ceza Kanununun özel yaşama ve yaşamın gizli alanına karşı suçlar bölümünde düzenlenmiştir.
TCK madde 135
(1) Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Kişisel verinin, kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin olması durumunda birinci fıkra uyarınca verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Günümüzde bilişim teknolojilerindeki hızlı gelişim, kişilerin özel hayat alanına müdahaleyi kolaylaştırmıştır. Özellikle bilgisayar ve cep telefonlarının kullanımının yaygınlaşması ile herkes tarafından bilinmeyen veya kolaylıkla ulaşılması, bilinmesi mümkün olmayan verilerin hukuka aykırı şekilde kaydedilip, kullanılması da yaygınlaşmıştır. İnsanların kişisel hayatına müdahalenin bu denli yaygınlaşması sebebiyle Türk Ceza Kanunun'da kişilerin korunmasını hedef alınmış ve kişisel verilerin hukuka aykırı yollarla ele geçirilip kaydedilmesi suç olarak tanımlanmıştır.
KİŞİSEL VERİLERİN KAYDEDİLMESİ SUÇUNUN UNSURLARI
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Maddi Unsurları:
-Fail ve Mağdur
Türk Ceza Kanununda fail, suç teşkil eden fiili gerçekleştiren kişi olarak tanımlanmıştır. Bu suçun faili olabilmek için ayrıca bir özellik veya şart aranmamaktadır. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu herkes tarafından işlenebilir yani herhangi bir kimse fail olabilir.
Mağdur ise suç teşkil eden fiil nedeniyle haksızlığa uğrayan, kendisine karşı suç işlenen, suç ile ihlal edilen hukuki değerin ve suçun konusunun sahibi olan kimsedir. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunda mağdur bakımından da özel bir sıfat aranmamakta olup herkes bu suçun mağduru olabilir.
-Suçun Konusu
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun konusu, bir gerçek kişiye ilişkin olan ve onu belirlenebilir kılan tüm bilgiler yani kişisel verilerdir. Nitekim TCK’nın 135. maddesinin gerekçesinden de anlaşılacağı üzere suçun konusunu oluşturan kişisel veri, gerçek kişiye ait her türlü bilgidir.
6698 sayılı KVKK madde 3/1-d’de kişisel veri “Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi” olarak tanımlanmıştır. Yani kişinin adı ve soyadı, doğum yeri ve doğum tarihi, T.C. kimlik numarası, telefon numarası, görüntü ve ses kaydı, parmak izleri, aile ve sağlık bilgileri gibi kişiyi doğrudan veya dolaylı şekilde belirlenebilir kılmaya elverişli her türlü bilgi kişisel veridir.
-Eylem
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun oluşabilmesi için, bir kimseye ait olan bu kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde ''kaydedilmesi'' gerekmektedir. Kişiye ait bilgilerin bir yere yazılması, saklanması veya koruma altına alınması veyahut kişisel verilerin başkaları tarafından gerektiğinde kullanılabilecek şekilde hazır bulundurulması kaydetme kapsamındadır.
Bir kişisel verinin herhangi bir şekilde kaydedilmesi halinde yani hukuka uygunluk halinin bulunması durumunda bu suçtan bahsedebilmek mümkün değildir. Bu suçtan bahsedebilmek için kişisel verilerin ancak hukuka aykırı bir şekilde kaydedilmesi gerekmektedir.
Kişisel verileri kaydetme bilgisayarla, cep telefonuyla, video yoluyla yapılabileceği gibi, bir deftere yazılmak suretiyle de yapılabilir. Nitekim Yargıtay kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun oluşmasında, kişisel verilerin bilgisayar ortamında veya kâğıt üzerinde kayda alınması arasında bir fark görmemektedir.
Türk Ceza Kanununda suçun oluşması için ayrıca bir netice aranmamıştır. Dolayısıyla suçun hareket unsuru olan kaydetmenin gerçekleşmesi ile suç gerçekleşir. Mağdurun bu hareketten zarar görmüş olması gibi ayrıca bir netice aranmamaktadır.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Manevi Unsuru:
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, kasten işlenebilen bir suçtur. Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. Yani failin, eyleminin hukuka aykırı olduğunu bilmesi ve mağdurun kişisel veri niteliğindeki bilgilerini bilerek ve isteyerek kaydetmesi halinde bu suçtan söz edilebilecektir. Bu suçun oluşabilmesi için genel kast yeterli olmakla birlikte; failin saiki veya amacı önem taşımamaktadır.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Hukuka Aykırılık Unsuru:
Hukuka aykırılık, işlenen fiile hukuk düzeni tarafından izin verilmemesi, bu fiilin bütün hukuk düzeni ile çelişmesi durumudur. Türk Ceza Kanununda bu suçtan bahsedebilmek için kişisel verilerin kaydedilmesinin “hukuka aykırı olarak” gerçekleştirilmesi gerektiği açıkça düzenlenmiştir.
Kaydetme fiilini hukuka uygun hale getiren bir sebebin bulunması halinde bu fiil suç teşkil etmeyecektir. Kişisel verilerin kaydedilmesi bakımından iki tür hukuka uygunluk sebebinden bahsedebiliriz. Bunlar:
1.İlgili kişinin açık rızası
Kişisel verilerin işlenmesi kural olarak ilgili kişinin açık rızasıyla mümkündür. Dolayısıyla kişinin rızası ile kendisiyle ilgili bilgilerin kayda alınması, kişisel verilerin kaydedilmesi suçunu oluşturmayacaktır.
2.Kanunun öngördüğü haller
Başta 6698 sayılı Kanunda olmak üzere başka kanunlarda da elde edilmesine ve kaydedilmesine izin veren hükümler bulunmaktadır.
---6698 sayılı Kanunda düzenlenen ilgilinin açık rızası olmasa dahi kişisel verilerin işlenmesine izin verilen haller şunlardır:
a) Kanunlarda açıkça öngörülmesi.
b) Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması.
c) Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması.
ç) Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması.
d) İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması.
e) Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması.
f) İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması.
SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
1.TEŞEBBÜS
Failin, suç işlemek kastı ile suça elverişli hareketlerle suçun icrasına doğrudan doğruya başlamış olup, işlemeyi kastettiği suçu elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaması durumu teşebbüstür. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, sırf hareket suçu olduğundan hareket ile
neticeyi birbirinden ayıramaz. Dolayısıyla bu suça teşebbüs mümkün değildir. Ancak suçu oluşturan eylemler kısımlara bölünebiliyorsa teşebbüs mümkün olabilecektir.
2.İŞTİRAK
Tek bir kişi tarafından işlenebilecek olan bir suçun birden fazla kimse tarafından işlenmesi suça iştiraktır. Suça iştirakin her hali kişisel verilerin kaydedilmesi suçu için mümkündür. İştirak konusunda genel kurallar uygulanır.
3.İÇTİMA
Ceza hukukunda işlenen her bir suç için ayrı ayrı cezaya hükmedilir. Kişisel veri niteliğindeki bilgilerin kayıt altına alınması da başta özel hayatın gizliliğini ihlal, haberleşmenin gizliliğini ihlal ve kişisel verileri ele geçirme, yayma veya başkasına verme suçu olmak üzere birçok suçu da beraberinde getirmektedir. Fail, tek bir hareket ile hem kişisel verilerin kaydedilmesi suçunu, hem de verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçlarını işlemiş olduğunda fail, farklı neviden fikri içtima hükmü gereğince bu suçlardan daha ağır cezayı gerektiren hangisi ise o suçtan sorumlu tutulur.
MUHAKEME
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, şikayete tabi suçlardan değildir. Yani kişisel verilerin kaydedilmesi suçunda şikayet aranmaz ve şikayet için belli bir süre yoktur. Soruşturma ve kovuşturması re’sen yapılır. Şikayetten vazgeçilmesi hali soruşturma ve kovuşturma yapılmasına engel değildir.
Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi suçunun dava zamanaşımı süresi 8 yıl yıldır.
KİŞİSEL VERİLERİN KAYDEDİLMESİ SUÇUNDA GÖREVLİ MAHKEME
Görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
KİŞİSEL VERİLERİN KAYDEDİLMESİ SUÇUNDA CEZASI
Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
Kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin bilgileri kişisel veri olarak kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
kişisel verilerin kaydedilmesi suçunda cezayı artıran haller
-Suçun kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi
-Suçun belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi
-Kişisel verinin, kişilerin siyasal, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlarına ilişkin olması