“Kamulaştırma Kararından Vazgeçilmeye” İlişkin Encümen Kararının İptali İstemiyle Açılan Dava Nerede Görülür?

“Kamulaştırma Kararından Vazgeçilmeye” İlişkin Encümen Kararının İptali İstemiyle Açılan Dava Nerede Görülür?Açılan Dava Nerede

Özet: Kamulaştırma Kanunu’nun 21. maddesi uyarınca verilen “kamulaştırma kararından vazgeçilmesine” ilişkin encümen kararının iptali istemiyle açılan davanın ADLİ YARGI yerinde görülmesi gerekir.

I. DAVA KONUSU OLAY

1. Davacı vekili; Davacının maliki olduğu Mersin İli, Yenişehir İlçesi, Menteş
Mahallesi sınırları içerisinde bulunan 17. Cadde üzerinde yer alan bina ve ağaçların 30/12/2015 tarihli ve 426 sayılı encümen kararı ile kamulaştırıldığını, 70.000 TL kamulaştırma bedelinin davacıya ödendiğini, müvekkilinin elektrik ve su bağlantılarını iptal ettirerek binayı yıkıma hazır hale getirdiğini, bedelin ödendiği tarihte kamulaştırma işleminin kesinleştiğini, bilahare 23/03/2016 tarihli ve 289 sayılı encümen kararıyla, söz konusu alanın yetki ve sorumluluğunun Yenişehir Belediye Başkanlığı’nda olduğu ve 17. Caddenin açılması konusunda engel teşkil etmediği gerekçesiyle kamulaştırılmasına ihtiyaç kalmadığından bahisle 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 21. maddesi uyarınca kamulaştırma işleminden vazgeçildiğini ileri sürerek, söz konusu işlemin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ

A. İdari Yargıda

2. Mersin 1. İdare Mahkemesinin, 29/07/2016 tarihli ve E.2016/587, K.2016/1039 sayılı dosyasında “2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine” dair verdiği kararın istinaf başvurusunun reddedilmesiyle 22/12/2016 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır. Kararın gerekçe kısmı şöyledir:

“2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “İdarenin tek taraflı vazgeçmesi” başlıklı 21. maddesinde; “İdare kamulaştırmanın her safhasında kamulaştırma kararı veren ve onaylayan yetkili merciin kararı ile kamulaştırmadan tek taraflı olarak kısmen veya tamamen vazgeçebilir. Şu kadar ki, dava sırasında vazgeçme halinde dava giderleri ile harç, harcanan emek ve işin önemi gözetilerek mahkemece maktuen takdir olunacak avukatlık ücreti idareye yükletilir.” hükmü, 24. maddesinin 2. fıkrasında; “Bu madde ile 21, 22 ve 23’üncü maddelerin uygulamasından doğacak anlaşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.” hükmü yer almaktadır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Mersin İli, Yenişehir İlçesi, Menteş Mahallesi sınırları içerisinde bulunan 17. Cadde üzerinde yer alan davacının maliki olduğu bina ve ağaçların, Mersin Büyükşehir Belediye Encümeni’nin 30.12.2015 tarih ve 426 sayılı kararı ile kamulaştırma işlemlerine başlandığı, kamulaştırma bedelinin uzlaşılarak 70.000,00 TL olarak belirlendiği ve davacıya ödendiği, daha sonra söz konusu alanın yetki ve sorumluluğunun Yenişehir Belediye Başkanlığı’nda olması ve 17. Caddenin açılması konusunda engel teşkil etmemesi nedeniyle kamulaştırılmasına ihtiyaç kalmadığından bahisle 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 21. maddesi uyarınca kamulaştırma işleminden vazgeçilmesine ilişkin 23.03.2016 tarih ve 289 sayılı encümen kararının tesis edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Olayda, belediye encümeni tarafından, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 21. maddesinin kendisine tanıdığı yetki sınırları içerisinde bir karar alındığı, açıkça 21. madde kapsamındaki uygulamadan doğan bir anlaşmazlığın söz konusu olması ve bu anlaşmazlığın çözümlenmesinin de 24. madde hükmü uyarınca adlî yargıya ait olması karşısında, davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekmektedir.”

3. Davacı vekili bu kez benzer istemle adli yargıda dava açmıştır.

B. Adli Yargıda

4. Mersin 4. Asliye Hukuk Mahkemesi, 07/12/2017 tarihli ve E.2017/74, K.2017/298 sayılı dosyada davanın esastan reddine karar vermiş, karar aleyhine istinaf yoluna başvurulmuştur.

5. Adana Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi, 29/06/2018 tarihli ve E.2018/288, K.2018/729 sayılı dosyada istinaf başvurusunu reddetmiş, karar temyiz edilmiştir.

6. Yargıtay 5. Hukuk Dairesi, 06/02/2020 tarihli ve E.2018/9656, K.2020/1774 sayılı ilamıyla “Davacı vekilinin dava dilekçesindeki talebinin kamulaştırmadan vazgeçmeye konu encümen kararının iptali olduğu, Kamulaştırma Kanunu 24. maddesi ve gerekçesi birlikte değerlendirildiğinde talebinin adli yargının görevine giren davalardan olmadığı anlaşıldığından, iş bu dava açısından idari yargı kolunun görevli olduğu, Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, görevli yargı merciinin tespiti için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulması gerektiği” belirtilerek, kararın bozulmasına hükmetmiş ve dosyayı mahalline göndermiştir.

7. Mersin 4. Asliye Hukuk Mahkemesi, E.2020/133 sayılı dosyada verdiği 22/02/2021 tarihli gerekçeli ara kararıyla “Dava konusu uyuşmazlığın çözüm yerinin belirlenmesi için dava dosyasının Mersin 1. İdare Mahkemesi’nin 2016/587 esas sayılı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine” karar vererek, dava dosyalarını 03/03/2021 tarihli ve E.2020/133 esas sayılı üst yazı ile Uyuşmazlık Mahkemesine müracaat etmiştir.

III. İLGİLİ HUKUK

8. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “idarenin tek taraflı vazgeçmesi” başlıklı maddesi şöyledir:

“İdare kamulaştırmanın her safhasında kamulaştırma kararı veren ve onaylayan yetkili merciin kararı ile kamulaştırmadan tek taraflı olarak kısmen veya tamamen vazgeçebilir. Şu kadar ki, dava sırasında vazgeçme halinde dava giderleri ile harç, harcanan emek ve işin önemi gözetilerek mahkemece maktuen takdir olunacak avukatlık ücreti idareye yükletilir.”

9. Aynı Kanun’un “kamulaştırma bedelinden düşülebilecek hasar” başlıklı
24.maddesi ise şöyledir:

“21, 22 ve 23 üncü maddeler uyarınca kamulaştırılmasından vazgeçilen veya geri alınan taşınmaz mal üzerindeki bina, sabit tesisler ve ekili dikili şeyler yıkılmış, sökülmüş veya harap olmuş ise, taşınmaz malın geri alınmasında mal sahibi veya mirasçısı, kamulaştırma tarihindeki değerine göre farkının, ödeyeceği kamulaştırma bedelinden düşülmesini isteyebilir.

Bu madde ile 21, 22 ve 23 üncü maddelerin uygulamasından doğacak anlaşmazlıklar adli yargıda çözümlenir”

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

A. İlk İnceleme

10. Uyuşmazlık Mahkemesinin XX’nın başkanlığında, Üyeler YY, ZZ, TT, UU, ÜÜ ve VV’ın katılımlarıyla yapılan 05/04/2021 tarihli toplantısında; 2247 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, Asliye Hukuk Mahkemesince, anılan Kanun’un maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, Mahkemece adli yargı dosyasının ekinde idari yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

B. Esasın İncelenmesi

11. Raportör-BB’nun davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı CC ile Danıştay Savcısı DD’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

12. Dava, davacıya ait taşınmaz hakkında davalı idarece verilen kamulaştırma kararından vazgeçilmesine ilişkin encümen kararının iptali istemiyle açılmıştır.

13. Dosyanın incelenmesinden, encümen kararıyla verilen kamulaştırma kararından yine davaya konu encümen kararıyla vazgeçildiği anlaşılmaktadır. 2942 sayılı Kanun’un yukarıda yer verilen 21.maddesiyle, kamulaştırma kararı veren mercie her aşamada bu kararından kısmen ya da tamamen vazgeçme yetkisi tanınmıştır. 2942 sayılı Kanun uyarınca idarenin kamu gücünü kullanarak gerçekleştirdiği tek taraflı işlemlerine karşı açılacak davalarda idari yargının görevli olduğu Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar kazanmış kararlarıyla sabit olmakla birlikte, Kanun Koyucunun 2942 sayılı Kanun’un 21., 22. ve 3.maddeleri uyarınca açılacak davalarda adli yargının görevli olduğuna dair aynı Kanun’un 24. maddesindeki amir hükmü karşısında başvuruya konu davanın da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

14. Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak, Mersin 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22/02/2021 tarihli ve E.2020/133 sayılı ara kararıyla yaptığı başvurusunun reddine karar vermek gerekmiştir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Davanın çözümünde ADLİ YARGI YERİNİN GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. Mersin 4 . Asliye Hukuk Mahkemesinin, 22/02/2021 tarihli ve E.2020/133 sayılı ara kararıyla yaptığı BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 05/04/2021 tarihinde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

 “Kamulaştırma Kararından Vazgeçilmeye” İlişkin Encümen Kararının İptali İstemiyle Açılan Dava Nerede Görülür? hakkındaki karar, Avukat Gizem Gül Uzun tarafından sunulmuştur.