İŞÇİ FESİHTE ASKERLİK NEDENİNE DAYANMIŞ İSE DE FESİHTEN YAKLAŞIK 4 AY SONRA ASKERE SEVK EDİLMİŞTİR. BU YÜZDEN KIDEM TAZMİNATI TALEBİNİN REDDİ GEREKİR.
9. Hukuk Dairesi 2020/1756 E. , 2020/7557 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalıya ait işyerinde bölge sorumlusu olarak çalışırken iş sözleşmesini askerlik nedeniyle fesh ettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile bir kısım aylık ücret, prim, fazla çalışma ve yıllık izin ücreti alacaklarının tahsilini, istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının iş sözleşmesini kendi rızası ile sonlandırdığını, işyerinden ayrılma gerekçesinin ise müvekkili firma ile aynı işi yapan bir firmaya yüksek maaşla işe girmesi olduğunu, bu hususun 4857 sayılı Yasanın 25/II-e maddesine uyduğunu, davacının askere gideceğine ilişkin dava dilekçesinin ekine bir belge sunmadığını ayrıca davacının işyerinde çalışan bir çok personelinde ayrılmasına sebebiyet verdiğini, tazminat hakkı olmadığını, fazla çalışması da olmayıp prime de hak kazanmadığını, yıllık izin ücreti alacağı da olmadığını, savunarak davanın reddini istemiştir.
Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının davalı işyerinde 4 yılı aşkın süre ile çalıştığı, askerliğine ilişkin alınan askerlik şubesi yazısından sevk tarihinin 15.08.2014 olduğu dolayısıyla davacının iş sözleşmesinin feshi tarihi ile askere sevk tarihinin örtüştüğü, bu nedenle davacı feshinin yerinde olduğu ve kıdem tazminatına hak kazandığı ayrıca yıllık izin ücreti alacağı da olduğu ancak diğer taleplerin reddi gerektiği gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne, karar verilmiştir.
Karar taraflar vekillerince temyiz edilmiştir. Dairemizin 2016/29796 E. 2019/14179 K. ve 25/06/2019 tarihli ilamı ile davacı temyizi yerinde görülmeyerek davalı temyizi açısından da diğer itirazlar yerinde bulunmayarak özetle, fesihle ilgili emsal davalar da dikkate alınarak araştırma ve değerlendirme yapılması ve hüküm kurulurken eda hükümlerinin yanında hak kazanılan alacaklara yönelik tespit hükmü kurulması gerektiği, gerekçeleriyle karar bozulmuştur.
Mahkemece, bozma ilamı doğrultusunda araştırma yapılmış ve bozma öncesinde olduğu gibi davacı fesih haklı bulunarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı taraf temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Dairemizin yukarıda kısaca açıklanan bozma ilamında açıklandığı üzere, taraflar arasında, iş sözleşmesinin davacı tarafça haklı nedenle sona erdirilip erdirilmediği hususunda uyuşmazlık vardır.
Mahkemece, bozma sonrasında da davacı tarafça yapılan feshin, askerlik nedenine dayanmakla haklı olduğu, kabul edilmiştir. Ancak bu kabul dosya kapsamına uygun düşmemektedir.
Davalı taraf, davacının işten ayrılış nedeninin, işyerindeki bir kısım çalışanlarla birlikte, kendileri ile aynı alanda faaliyet gösteren farklı bir firmada çalışmak, olduğu, savunmasındadır.
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacı 15/04/2014 tarihli fesih bildirimi ile askerlik gerekçesiyle iş sözleşmesini fesh etmiş ve 11/08/2014 tarihinde askere sevk edilmiştir. Bozma sonrası temin edilen SGK kayıtlarına göre fesih tarihinden sonra davacının çalışma kaydı olmayıp, 23/02/2015 tarihinde davalı savunmasına konu firmada çalışma kaydı olduğu görülmüştür. Ancak işverence sunulan bir kısım belgelerde davacının 2014 yılı Nisan ayından itibaren söz konusu dava dışı firmada çalıştığına ilişkin bilgi olduğu görülmüştür. Öte yandan aynı işverene karşı bir kısım işçilerin açtıkları davalarda, (... 2.İş mahkemesi 2014/347 E E. 2015/781 K., 2014/434 E. 2016/79 K. sayılı ) işçilerin 2014 yılı Nisan ayında işten ayrıldıkları ve davalı ile aynı alanda faaliyette bulunduğu anlaşılan dava dışı firmada birlikte çalışmaya başladıkları, bu nedenle tazminat istemlerinin red edildiği ve bu yöndeki kararların Dairemizce yerinde görüldüğü, anlaşılmaktadır. Yine, davacı fesihte askerlik nedenine dayanmış ise de fesihten yaklaşık 4 ay sonra askere sevk edilmiştir.
Yukarıdaki açıklamalar ve dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde davacının iş sözleşmesini fesihde haklı nedeni olmadığı kabul edilerek kıdem tazminatına yönelik istemin reddine karar verilmesi gerekirken sadece SGK kayıtlarındaki durum dikkate alınarak talebin kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 14/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
AVUKAT GİZEM GÜL UZUN'UN KARARA İLİŞKİN YORUMU;
Evet, doğru. İşçi fesihte askerlik nedenine dayanmış ise de, fesihten yaklaşık 4 ay sonra askere sevk edilmesi durumunda kıdem tazminatı talebinin reddi gerekebilir.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları:
Türk iş hukukunda, işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunlardan biri, iş sözleşmesinin haklı bir nedenle sona ermesidir. Bu haklı sebeplerden biri de askerlik durumudur. İşçi, askerlik nedeniyle iş sözleşmesini feshedebilir ve bu durumda kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Fesih ve Askerlik Durumu:
Bir işçi askerlik nedeniyle iş sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda, işçi iş sözleşmesinin fesih tarihinden itibaren askerlik hizmetine başlamadan önceki dönemde çalışmışsa kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak, fesih tarihinden sonra 4 ay kadar bir süre geçmiş ve askere sevk edilmişse, fesih ile askerlik arasındaki bu süre, kıdem tazminatının ödenmesi açısından önemli bir faktördür.
Fesih ile Askerlik Arasındaki Süre:
Fesih işlemi gerçekleştikten sonra, işçinin askerlik nedeniyle iş sözleşmesinin feshini gerçekleştiren döneme yakın bir tarihte askere sevk edilmesi önemli bir konu teşkil eder. Eğer işçi, iş sözleşmesini askerlik nedeniyle feshetmiş ancak askere sevk edilmesi fesihten sonra gerçekleşmişse, kıdem tazminatının ödenmesi konusunda bir belirsizlik olabilir.
Askerlik hizmetine başlama tarihinin, iş sözleşmesinin fesih tarihinden çok sonra gerçekleşmesi, işçinin iş güvencesinden yararlanıp yararlanamayacağı konusunda bir etki yaratabilir. Bu durumda, fesih ile askerlik hizmetinin başlangıcı arasında çok uzun bir süre geçtiği için kıdem tazminatının reddi söz konusu olabilir. Fesih, askerlikten önce yapılmış olsa dahi, askerliğe sevk edilen tarihten sonra kıdem tazminatı talep edilmesi mümkün olmayabilir.
Sonuç:
İşçi fesihte askerlik nedeniyle işten ayrılmayı tercih etmiş ve ancak 4 ay sonra askere sevk edilmişse, fesih ile askerlik arasındaki sürenin uzunluğu ve askere sevk tarihinin gecikmesi, işçinin kıdem tazminatı talebini olumsuz etkileyebilir. Bu durumda kıdem tazminatının reddi gerekebilir çünkü fesih ile askere sevk arasındaki gecikme, işçinin askere sevk öncesindeki iş güvencesinden faydalanma hakkını sınırlandırabilir.
