İFTİRA SUÇU
İftira nedir?
İftira, yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir eylem yüklenmesidir.
İftira, maddi ve biçimsel(şekli) iftira olmak üzereikiye ayrılmaktadır.
Maddi iftira nedir?
Maddi iftira, yalnızca iftirada bulunulmaklakalınmaması, ayrıca maddi eser ve kanıt uydurulmasıdır.
Örnek verecek olursak; aslında adam öldürmemiş masumbirine adam öldürdü deniliyor, suç aleti olarak da sanki bir bıçak kullanılmışgibi lanse ettiriliyor ve Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunuluyorise maddi iftiradan bahsedilir.
Biçimsel iftira nedir?
Biçimsel iftira, hiçbir maddi eser veya kanıtgöstermeden yalnızca kişiye hukuka aykırı bir eylem isnat edilmesidir.
Maddi iftira, biçimsel iftiraya göre daha ağır birbiçimde cezalandırılmaktadır. Zira maddi eser veya kanıt uydurulduğu için maddiiftiranın inandırıcılık gücü daha fazladır.
İftira suçunda fail kimdir?
İftira suçunda fail herkes olabilir. Fail olabilmesi için özel bir nitelik aranmaz.
İftira suçunda mağdur kimdir?
İftira suçu, iki mağdurlu bir suçtur. Bu suçun hukuksal konusunu, adliyeye ilişkin menfaatler ile masum kişilerin onur ve saygınlığı oluşturmaktadır.
İftira suçunun maddi unsurları nelerdir?
Kendisine suç isnat edilen kimsenin MASUM BİR KİMSE olması gerekir. Masum kimse, kendisine isnat edilen eylemleri işlememiş ya da başka bir sebepten dolayı hakkında kovuşturma yapılamayan kişidir.
Kişinin hakkında kovuşturma yapılamamasının sebebi, zamanaşımı olabilir, meşru savunma olabilir, kasıt yokluğu olabilir….
Mağdurun cezai ehliyetinin olması gerekir mi?
Genel kabul gören görüş, mağdurun cezai ehliyete sahip olması gerektiğidir.
Bir kimseye asılsız suç isnat edebilmek için o kimsenin suç faili olarak kovuşturulabilir olması gerekir.
Yasama sorumsuzluğu kapsamına giren bir eylem milletvekiline isnat edilmişse iftira suçu oluşur mu?
Yasama sorumsuzluğu söz konusuysa milletvekili hakkında kovuşturma yapılmaz.
Yasamadokunulmazlığı kapsamına giren bir eylem milletvekiline isnat edilmişse iftirasuçu oluşur mu?
Yasama dokunulmazlığı kapsamına giren bir eylemmilletvekiline isnat edilmişse iftira suçu OLUŞUR.
YASAMA DOKUNULMAZLIĞI, KAMU DAVASI AÇILMASINA ENGELDEĞİLDİR.
İftirasuçunun hareket ögesi nedir?
İftira suçunun hareket ögesini, yaşayan masum birkimseye, hukuka aykırı bir eylem isnat edilmesi oluşturmaktadır.
Bu isnadın yetkili makamlara ihbar veya şikayettebulunmak suretiyle ya da basın ve yayın yoluyla yapılması gerekir.
İftira suçu ihmali davranışla işlenebilir mi?
İftira suçu ancak icrai davranışla işlenebilir,ihmali davranışla işlenemez.
Ancak isnadın belli bir kişiye yönelik olmasıgerekir. Bu kişinin adı açıkça belirtilmese bile, yapılacak araştırma sonucundakimliğin belirlenebilir olması yeterlidir. İsnat belli bir kişiye yönelikdeğilse, suç uydurma suçunun oluşması mümkünse de iftira suçu oluşmaz.
Ölülereyönelik isnat da suç oluşturur mu?
Ölülere yönelik isnatlar iftira suçunu değilkoşulları varsa KİŞİNİN HATIRASINA HAKARET suçunu oluşturur.
Kişi,suç oluşturan bir eylemi işlemiş ancak bu suça ilişkin ihbar ve şikayette eylemsanki farklı bir suç oluşturuyormuş gibi bazı eklemeler yapılarak bildirilmiş iseiftira suçu işlenmiş olur mu?
Mesela hırsızlık suçu yağma suçu olarak ihbaredilmişse ek unsurlar açısında iftira suçu işlenmiş olacaktır. Zira yağma suçu;hırsızlık, cebir ve tehdit suçlarının birleşiminden oluşmaktadır.
Birkişi işlediği suç nedeniyle kendisi hakkında soruşturma ve kovuşturmayapılmasını engellemek amacıyla başkasına ait kimliği ve kimlik bilgilerinikullanmış ise ne olur?
Yasa koyucu, işlediği suç nedeniyle kendisi hakkındasoruşturma ve kovuşturma yapılmasını engellemek amacıyla başkasına ait kimliğiveya kimlik bilgilerini kullanan kimsenin iftira suçuna ilişkin hükümlere görecezalandırmasını öngörmüştür.
İftirasuçunda cezanın artırılmasını gerektiren nitelikli haller nelerdir?
*Yükleneneylemi işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yerolmadığına dair karar verilmiş mağdurun aleyhine olarak bu eylem nedeniylegözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanması
*Mağdurun ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet hapiscezasına mahkum olması
*Mağdurun süreli hapis cezasına mahkum olması
*Mağdurun mahkum olduğu hapis cezasının infazınabaşlanmış olması
*İftira sonucunda mağdur hakkında hapis cezasıdışında adli veya idari bir yaptırım uygulanması
İftirasuçunda hukuka uygunluk sebepleri nelerdir?
Bu suçta yasadaki koşullara uygun olarak ihbar veşikayet hakkının kullanılması, basının haber verme hakkının kullanılması vesavunma dokunulmazlığı hukuka aykırılığı ortadan kaldırır.
Kendisineiftira edilen kişinin rızası bu suçta hukuka aykırılığı ortadan kaldırır mı?
Kendisine iftira edilen kişinin rızası bu suçtahukuka aykırılığı ortadan kaldırmaz. Zira bu suçta adliyeye ait menfaatler dekorunmaktadır.
Birkimse suçlu zannedilerek o kişi hakkında ihbarda bulunulmuş ise iftira suçuişlenmiş olur mu?
Fail, kendisine hukuka aykırı eylem isnat edilenkişinin bu eylemi işlemediğini kesin olarak bilmiyorsa, makul bir şüpheyedayanarak ihbar veya şikayette bulunmuş ise iftira suçu oluşmaz.
Örneğin bir kimseyi aslında suçlu olmadığı haldesuçlu sanarak belli bir suçu işlediği iddiasıyla adli makamlara ihbar eden kişicezalandırılmaz. Zira burada fail suçun işlenmediğini kesin olarakbilmemektedir.
İftirasuçu şikayete bağlı mıdır?
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere iftira suçundan mağdurlardanbiri adliyedir. Bu yüzden şikayete tabi değildir. İftira suçunda soruşturma vekovuşturma re’sen yapılır. ŞİKAYET ARANMAZ.
Avukat Gizem Gül Uzun
GizemUzun Hukuk ve Danışmanlık Bürosu
0552402 13 28
İFTİRA SUÇU, hakkında faydalı bilgiler Avukat Gizem Gül Uzun tarafından hazırlanmıştır.