Boşanma Davasında Maddi Tazminat ŞartlarıBOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT NEDİR?4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 174/1.maddesine göre boşanmada maddi tazminat, evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sona ermesi neticesinde, mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu tarafın, kusurlu taraftan talep ettiği tazminattır.Dikkat edecek olursak madde bendinde, kusursuz ya da daha az kusurlu olan tarafın maddi tazminat alabileceği ifade edilmiştir. Demek ki boşanma davasında daha ağır kusurlu bulunan ya da tamamen kusurlu bulunan taraf MADDİ TAZMİNAT alamaz.Ancak kusur tespiti anlaşmalı boşanma davalarında yapılmadığından bahsettiğimiz bu husus çekişmeli boşanma davaları için söz konusu olur. Kusur tespiti yalnızca çekişmeli boşanma davaları için söz konusu olur.Tazminat alabilmenin şartı tamamen kusursuz olmak değildir sadece diğer eşe nazaran daha az kusurlu taraf olmak yeterlidir.Boşanma davalarında talep edilen maddi tazminatın niteliği tartışılmış olup, konu ile ilgili iki fikir ileri sürülmüştür. Bir görüşe göre tazminatın niteliği konusunda sözleşmeye aykırılık ileri sürülürken, diğer görüş ise haksız fiil tazminatı olduğunu kabul etmiştir. Yargıtay’a göre de kabul edilen HAKSIZ FİİL tazminatı olduğudur.Boşanma davasındaki maddi tazminat, haksız fiil tazminatının özel bir türüdür.BOŞANMA DAVASINDA MADDİ TAZMİNATA HÜKMEDİLEBİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR NELERDİR?Maddi tazminatın talep edilebilmesi için evlilik birliği, mahkemenin boşanma kararı ile sonlanmış olmalıdır.Taraflardan biri, maddi tazminat talebinde bulunmuş olmalıdır. Talepte bulunulmadan mahkeme re’sen maddi tazminat verilmesine hükmetmez.Maddi tazminat talep eden taraf, diğer eşe göre daha az kusurlu taraf olmalıdır.Evlilik birliğinin sona ermesi dolayısıyla, tazminat talep eden tarafın menfaatleri zarara uğramış olmalıdır.Yani mevcut ya da beklenen maddi kaybı olmalıdır.Tazminat ödeyecek olan tarafın ise ödeme gücü olmalıdır.Yargıtay birçok kararında diğer eşin maddi desteğinin yitirilmiş olmasını dahi maddi menfaat kaybı olarak saymaktadır.MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI, ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI İLE BİRLİKTE Mİ AÇILIR YOKSA AYRI BİR DAVA OLARAK MI AÇILMALIDIR?Boşanmada maddi ve manevi tazminat davası, boşanmanın feri talebi niteliğindedir. Bu yüzden boşanma davası dilekçesinde de cevap dilekçesinde de talep edilebilir. Yani ayrı bir dava masrafı ve harcına gerek yoktur. Ancak boşanma dava dilekçesinde talep edilmemiş olsa dahi boşanma davası kesinleştikten sonra 1 yıl içinde de açılabilir. Uygulamada genellikle taraflardan biri, ayrıca masraf etmemek adına dava dilekçesinde talep etmektedir.Maddi ve manevi tazminattan dava ya da cevap dilekçesinde bahsedilmemiş ise boşanma davası devam ederken maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. Böyle bir durumda yine davalar birleştirilebilir ya da boşanma davası, tazminat davası için bekletici mesele yapılabilir.BU DAVALARDA GÖREVLİ MAHKEME VE YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR?Görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise davalının ikametgahı mahkemesidir.TARAFLAR EŞİT KUSURLU İSE TAZMİNAT HAKKINA SAHİP OLAN TARAF KİMDİR?Tarafların eşit kusurlu olduğu mahkemece tespit edildikten sonra tarafların birbirlerinden maddi ve manevi tazminat talep etmeleri mümkün değildir.BOŞANMADA MADDİ TAZMİNAT HESAPLANIRKEN NELER DİKKATE ALINIR?Tarafların yaşlarını, evlilik sürelerini, sosyal ve ekonomik durumlarını, sosyal güvenliklerinin olup olmadığını, yeniden iş bulma ya da yeniden evlenebilme ihtimallerini dikkate alarak bir hesaplama yapmalıdır.Hakim maddi tazminat miktarını belirlerken şu kriterleri dikkate alır:Tarafların ekonomik ve sosyal durumları,Fiilin ağırlığı ve kusur dereceleri,Paranın alım gücü,İhlal edilen mevcut ve beklenen menfaatlerin kapsamı,Hakkaniyet ilkesi.Hakim, maddi tazminatın toplu olarak ya da irat (örneğin, aylık ödeme) şeklinde ödenmesine karar verebilir. (TMK 176) İrat şeklinde ödenmesine karar verilen maddi tazminat, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi, taraflardan birinin ölmesi ile kendiliğinden kalkar. Alacaklı tarafın resmi olarak evli olmamasına rağmen fiili olarak başkası ile karı koca hayatı sürmesi ya da haysiyetsiz bir hayat sürmesi durumunda mahkeme kararı ile kaldırılabilir. (TMK 176)
