İŞ HUKUKU NEDİR ?
İş hukuku, ücret karşılığında çalışan işçi ve personellerin çalışma kurallarını belirleyen hukuk dalıdır. İşçi ve işveren ilişkilerini düzenler. İşçi ve işverenin birbirlerine karşı olan hak ve görevlerini belirler.İş hukukunda hem işçiyi hem işvereni koruyan düzenlemeler bulunmaktadır. İş hukuku, işçi ve işveren arasında çıkabilecek uyuşmazlıklar için vardır.
İstifa İle Haklı Nedenle Fesih Ayrımı-İstifa Eden İşçi Kıdem TazminatıAlabilir mi?
İşçinin İstifası Nedir?
İşçinin hiçbir haklı sebepgöstermeden iş akdini tek taraflı olarak sonlandırmasıdır. İşçi istifaederek iş sözleşmesini sona erdirirse kıdem tazminatına hak kazanamaz.
İşçinin Haklı Nedenle Feshi Nedir?
İşçinin, İş Kanunu'nda sayılan haklısebeplere dayanarak iş akdini tek taraflı olarak sonlandırmasıdır. İşçi, haklınedenle iş akdini feshettiği takdirde en az 1 yıllık kıdemi mevcut ise kıdemtazminatını almaya hak kazanır.
İş Kanunu'nda belirtilen haklı nedenlefesih şunlardır:(İş Kanunu.m.24)
Sağlık sebepleri:
a) İş sözleşmesinin konusu olan işinyapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışıiçin tehlikeli olursa.
b) İşçinin sürekli olarak yakından vedoğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka birişçi bulaşıcı veya işçininişi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayanhaller ve benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığısırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veyaşartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözlersöylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b) İşveren işçinin veya ailesiüyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler,davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) İşveren işçiye veya ailesiüyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyiveya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır,sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren birsuç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnadveya ithamlarda bulunursa.
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncükişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverenebildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e) İşveren tarafından işçininücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesapedilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça başına veya iş tutarıüzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiyeyapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkızaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahutçalışma şartları uygulanmazsa.
III. Zorlayıcı sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadanfazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa
Uygulamada işçilerin iş akdini sonlandırmakistemesindeki en büyük fesih sebebi ücretini, fazla mesai ücretlerini, yıllıkizin ücretlerini, hafta tatili ücretlerini, bayram ücretlerini vb. ücretlerinödenmemesi durumudur.
Keza işçinin işveren tarafındanmobbingden kaynaklanan(psikolojik taciz) davranışları da işçi tarafından haklınedenle fesih sebebidir. Pek tabi mobbing olarak sayılması için işveren veişveren nezdinde çalışan diğer kişiler tarafından işçiye sürekli ve sistematikbir şekilde psikolojik taciz eyleminin gerçekleşmesi gerekmektedir. İşvereninişçiyi koruma ve gözetme yükümlülüğü gereği çalışanlarının da işçiye mobbinguygulanmasını engellemelidir. Aksi takdirde işveren işçiye karşısorumludur.
İşçinin, işverenin İş Sağlığı veGüvenliği yükümlülüklerine aykırı davranışı haklı nedenle fesih sebeplerindenbir başkasıdır. Şayet işveren, İş Sağlığı ve Güvenliği yükümlülüklerineuymadığı takdirde işçi, İş Sağlığı ve Güvenliği yükümlülüklerine uyulmadığınıispatla yükümlüdür. Bu da işverenin koruma ve gözetme yükümlülüğünün bir sonucudur.(YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ E. 2014/25415 K. 2014/26000 T. 29.9.2014)
İş Kanunu'nda yazılı olan ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller sınırlandırılmamıştır. Zira kanun metninden deanlaşılacağı üzere ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller vebenzeri davranışlar işçi tarafından haklı fesih halleridir.
Haklı Nedenle Fesih Şekli
İş akdinin haklı nedenle feshi hiçbirşekil şartına bağlı değildir. İşçi, sözlü ve eylemli olarak iş akdini haklınedene dayanarak feshedilir.
Ancak, ispat açısından işçinin iş akdinifeshetmesi NOTER İHTARNAMESİ yolu ile yapılmalıdır. Zira Noterihtarnamesi ile yapılan fesih bildirimlerinin içeriğinin inkar edilmesi kanundaçok sıkı şartlara bağlanmıştır.
Haklı Nedenle Fesih Süresi
Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayansebeplerle fesih için, eylemin öğrenildiği tarihten itibaren 6 iş günü ve herhalde 1 yıl içerisinde feshedilmesi gerekir.
Haklı Feshe Bağlı Tazminat ve AlacakDavası Nasıl Açılır?
Feshe bağlı tazminat ve alacak davasıaçılabilmesi için İLK ÖNCE DAVA ŞARTI ARABULUCULUK kurumunabaşvurulmalı ve arabuluculuk görüşmelerinde anlaşamama yönünde SON TUTANAKdüzenlenmelidir.
Son tutanakta tarafların ve arabulucununimzası olmalıdır. Şayet arabuluculuk görüşmelerinin ilk oturuma mazeretsizkatılmayan taraf yargılama giderleri ile vekalet ücretinden sorumludur.
Arabuluculuk görüşmelerinde son tutanağıimzalamaktan imtina eden taraf yönünden, arabulucu imzadan imtina eden tarafıtutanakla tespit etmektedir.
Son tutanağın düzenlenmesinden sonraişverenin bulunduğu yer veya işçinin son çalıştığı yerdeki İş Mahkemesine davaaçılmalıdır.
Dava, hak kaybına uğramamak yönündenzamanaşımı süresi içerisinde açılmalıdır. Kıdem tazminatı taleplerininzamanaşımı süresi iş akdinin feshinden itibaren 5 yıllık zamanaşımınatabidir.
ÖZETLE; İŞÇİNİN HAKLI BİR SEBEBİ VAR İSEBU HUSUSU "İSTİFA" OLARAK DEĞERLENDİRMEK BÜYÜK BİR YANILGIDIR."İSTİFA" SÖZCÜĞÜ YERİNE "HAKLI FESİH" İFADESİNİ KULLANMAKÇOK ÖNEMLİDİR.
Haklı Nedenle Fesheden İşçi İhbar TazminatınaHak Kazanabilir mi?
İşçi, haklı nedene dayanarak iş akdinifeshetmiş ise ihbar tazminatına hak kazanamaz. Kıdemi var ise kıdem tazminatınahak kazanır.
Ölüm Aylığı Nedir? Ölüm Aylığı Nasıl Bağlanır? Dul ve Yetim AylığıNasıl Bağlanır?
Ölüm aylığı 5510 sayılı Kanun'da haksahiplerine ödenmesi için düzenlenen sigorta türlerinden biridir. Ölüm aylığınauygulamada yetim aylığı veya dul aylığı denilmektedir.
Ölüm Sigortasından Sağlanan Haklar(5510sayılı Kanun 32/1)
a) Ölüm aylığı bağlanması
b) Ölüm toptan ödemesi yapılması
c) Aylık almakta olan kız çocuklarınaevlenme ödeneği verilmesi
d) Cenaze ödeneği verilmesi
Ölüm Sigortasından YararlanmaŞartları(5510 sayılı Kanun 32/2)
a) En az 1800 gün malûllük,yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4 üncümaddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında(SSK'lıların) sigortalısayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan berisigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölümsigortaları primi bildirilmiş olması
b) 47 nci maddede yazılı sebeplerlekazaya uğramış, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta ikenveya malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmışolup henüz işlemi tamamlanmamış olması
c) Bağlanmış bulunan malûllük, vazifemalûllüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamalarısebebiyle kesilmiş, durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılıistekte bulunmaları halinde bağlanır.
Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının(b) bendine göre sigortalı sayılanların(BAĞ-KUR'lular) hak sahiplerine aylıkbağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primidahil kendi sigortalılığından dolayı prim ve prime ilişkin her türlü borcununolmaması veya ödenmesi şarttır.